News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,448 |
| PDF Download | 4,507,002 |
معرفت‌شناسی حسن و قبح از منظر ابن سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 7, Volume 22, Issue 60, November 1397, Pages 87-103 PDF (399.89 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2019.71966 | ||
| Authors | ||
| رفیده قاضی خانی1; جهانگیر مسعودی* 2 | ||
| 1دکتری فلسفه تطبیقی، دانشگاه شهید مطهری، مشهد، ایران | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، خراسان رضوی و مدیر گروه فلسفه/ دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
| Receive Date: 25 June 2018, Revise Date: 27 August 2018, Accept Date: 06 December 2018 | ||
| Abstract | ||
| موضوع حسن و قبح اخلاقی از دیدگاه ابنسینا، اخیراً در مقالات برخی از محققان فلسفه اخلاق موردتوجه قرار گرفته و بحثهای خوبی در این زمینه مطرح شده است. رویکرد عمده این پژوهشها، اثبات نظریه «واقعگرایی اخلاقی» و توجیه نشانههای «ناواقعگرایی اخلاقی» در آراء ابنسینا است؛ یعنی موضوع حسن و قبح در ابنسینا، از جنبه وجودشناختی مورد پژوهش قرار گرفته و رابطه دیدگاه اخلاقی وی با نظریه «حسن و قبح ذاتی» بررسی شده است؛ اما بحث معرفتشناختی دراین‌باره، یعنی تحلیل ویژگیهای معرفت اخلاقی و نحوه حصول آن از منظر ابنسینا، چندان موردتوجه نبوده است. بر اساس دیدگاه مشهور در بحث معرفتشناسیِ حسن و قبح، نظریه «حسن و قبح شرعی» به اشاعره و نظریه «حسن و قبح عقلی»، به معتزله و شیعه و عموم فلاسفه اسلامی استناد پیدا میکند؛ ولی درباره ابنسینا نشانه‌هایی خلاف این دیدگاه وجود دارد؛ زیرا ابنسینا گرچه با یک رویکرد معتزلی، معرفت اخلاقی را عقلی و برهانی میداند، اما همچون اشاعره، شریعت و آموزههای دینی را منبع معرفت یقینی در حکمت عملی و اخلاق تلقی میکند. شواهد متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد دیدگاه اخلاقی ابنسینا از منظر معرفتشناختی، یک نظریه ترکیبی است. | ||
| Keywords | ||
| ابنسینا; حسن و قبح عقلی; حسن و قبح شرعی; معرفت اخلاقی; مشهورات; شریعت; حکمت عملی | ||
| References | ||
|
ابنسینا، حسین‌بن‌عبدالله(1375)، الإشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی و شرح الشرح قطب‌الدین رازی، قم، نشر البلاغه ــــــــــــ(1383 الف)، الهیات دانشنامه علائی، مقدمه و حاشیه و تصحیح محمد معین، همدان، دانشگاه بوعلی سینا. ــــــــــــ(1418هـ)، الإلهیات من کتاب الشفاء، تصحیح و تعلیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، مرکز النشر، چاپ نخست ــــــــــــ(1326هـ)، تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، الرساله الخامسه: فی اقسام الحکمه العقلیه، القاهره، دارالعرب ــــــــــــ(1364)، رساله اضحویه، مترجم نامعلوم، تصحیح و مقدمه و تعلیق حسین خدیو جم، تهران، اطلاعات، چاپ دوم ــــــــــــ(1391)، رساله منطق: دانشنامه علایی همراه با واژه‌نامه توصیفی، شرح و تصحیح نواب مقربی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا ــــــــــــ(1383ب)، رساله نفس، مقدمه و حاشیه و تصحیح موسی عمید، همدان، دانشگاه بوعلی سینا ــــــــــــ(1405هـ الف) الشفاء ـ المنطق، قم، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی ــــــــــــ(1383ج)، طبیعیات دانشنامه علائی، مقدمه و حاشیه و تصحیح سید محمد مشکوه، همدان، دانشگاه بوعلی سینا ــــــــــــ(1980م)، عیون الحکمه، مقدمه و تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت، دارالقلم ــــــــــــ(1363)، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی ــــــــــــ(1405هـ ب)، منطق المشرقیین، قم، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی ــــــــــــ(1379)، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران ــــــــــــ(1417هـ)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق و تصحیح و تعلیقه حسن حسن‌زاده آملی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، مرکز النشر جان‌محمدی، محمدتقی(1392)، «رهیافت ابنسینا به حکمت عملی»، پژوهشهای اخلاقی، شماره 1 جوادی، محسن(1386)، «وابستگی وجودی اخلاق به دین از دیدگاه ابنسینا»، اخلاق، شماره 9 و 10 خلیلی، اکرم(1386)، «جایگاه گزارههای اخلاقی از دیدگاه ابنسینا»، آینه معرفت، شماره 11 سبزواری، هادی‌بن‌مهدی(1375)، شرح الاسماء أو شرح دعاء الجوشن الکبیر، تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران شریفی، احمدحسین(1388)، خوب چیست، بد کدام است؟، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) طوسی، خواجه نصیرالدین(1413هـ)، قواعد العقائد، لبنان، دارالغربه کردفیروزجایی، یارعلی(1393)، حکمت مشاء، قم، انتشارات حکمت اسلامی لاهیجی، عبدالرزاق‌بن‌علی(1362)، سرمایه ایمان، تصحیح صادق لاریجانی، تهران، انتشارات الزهراء مسعودی، جهانگیر(1394)، «راهبرد اصلی در حل معمای واقعگرایی اخلاقی در دیدگاه اخلاقی ابنسینا»، پژوهشهای فلسفی ـ کلامی، شماره 64 مسعودی، جهانگیر و آل‌سیدان، زهرا(1391)، «تحلیلی از نظریههای ترکیبی در اخلاق اسلامی؛ بررسی موردی نظریه مصباح یزدی و سروش»، اندیشه دینی، شماره 44 مصباح یزدی، محمدتقی(1381)، فلسفه اخلاق، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، تهران، شرکت چاپ و نشر بینالملل، چاپ نخست | ||
|
Statistics Article View: 586 PDF Download: 577 |
||