News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 515 |
| Number of Articles | 4,457 |
| Article View | 8,571,001 |
| PDF Download | 4,550,389 |
فرایند"خویش" فهمی انسان در نظر ابن سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 6, Volume 22, Issue 59, April 1397, Pages 91-108 PDF (517.95 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2018.70206 | ||
| Author | ||
| حدیث رجبی | ||
| استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 28 February 1397, Revise Date: 05 March 1397, Accept Date: 25 March 1397 | ||
| Abstract | ||
| کیفیت ادراک ذات، در آثار ابن‌سینا به‌طور تفصیلی تحلیل و بررسی نشده است. با بررسی مبانی نظری شیخ در تحلیل فرایند ادراک، روشن میشود که پدیدۀ احساس در مرحلۀ نفس حیوانی به‌عنوان مبدأ معرفت(ادراک برآمده از حس) و علم(ادراک برآمده از عقل)، بدون انفعال حواس از محسوس محقق نمیشود. در پس احساس، عقل یا وهم با شکل‌گیری ادراک حسی و خیال، به‌طور دفعی، بدیهیاتی ازقبیل «تمایز» اشیاء و شعور به ذات را به‌عنوان متعلقات معرفت درک میکند. همراه با ادراکات حسی، عقل هیولانی و بالملکه به‌عنوان دو مرتبۀ نخست عقل، در تعامل با نفس حیوانی و به‌واسطه خیال، ادراک معقول را آغاز میکنند؛ عقل هیولانی که مقدم بر دیگر مراتب عقل است، به‌مثابه هیولای نخستین، عاری از هرگونه فعلیت و صورت معقول یا محسوس است؛ ازاین‌رو، تمام ادراکات دریافت‌شده از خیال و وهم در مرتبۀ عقل بالملکه و یا بالفعل برای نفس ناطقه حاصل میشوند. بنابراین «خویش‌فهمی» انسان نیز به‌عنوان ادراکِ علمیِ معقول از خود که فراتر از شعور و درک معرفتی به ذات است از مرحله عقل بالملکه به بعد و مبتنی بر فعالیت اولیه بدن و قوای حسی محقق میشود. | ||
| Keywords | ||
| علم; معرفت; شعور به ذات; ادراک حسی; عقل هیولانی; عقل بالملکه | ||
| References | ||
|
آهنچی، امید؛ انواری، سعید(1390)، «برهان انسان معلق ابن‌سینا و بررسی امکان تحقق علمی آن»، حکمت سینوی، شماره 46 ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله(1375)، الاشارات و التنبیهات، قم، نشر البلاغه ــــــــــــــ(1978م)، الانصاف، کویت، وکاله المطبوعات ــــــــــــــ(1404هـ الف)، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت، مکتبه الاعلام اسلامی ــــــــــــــ(140۰هـ)، رساله فی الانسان در الرسائل، قم، انتشارات بـیدار ــــــــــــــ(1313)، رساله الطلسمات و النیرنجات در رسائل اخری لابن‌سینا(شرح الهدایه الاثیریه)،، تهران، بیجا ــــــــــــــ(2007م)، رساله احوال النفس، پاریس، دار بیبلیون ــــــــــــــ(1404هـ ب)، الشفاء(الطبیعیات)، النفس، تحقیق سعید زاید، قم، مکتبه آیت الله المرعشی ــــــــــــــ(1404هـ ج)، در الشفاء(المنطق)، البرهان، تحقیق سعید زاید، قم، مکتبه آیت الله المرعشی ــــــــــــــ(1371)، المباحثات، تحقیق محسن بیدارفر، قم، انتشارات بیدار ــــــــــــــ(1363)، المبدأ و المعاد، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی، چاپ نخست ــــــــــــــ(1379)، النجات من الغرق فی بحر الضلالات، تهران، انتشارات دانشگاه تهران سلیمانی، فاطمه(1388)، «روش طبیعت‌شناسی ابن‌سینا»، حکمت سینوی، شماره 41 فعالی، محمد تقی(1376)، ادراک حسی از دیدگاه ابن‌سینا، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قوام صفری، مهدی(1386)، مابعد الطبیعه چگونه ممکن است؟، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ نخست مصباح یزدی، محمدتقی(1405هـ)، تعلیقه علی نهایه الحکمه، قم، مؤسسه در راه حق مبانی | ||
|
Statistics Article View: 487 PDF Download: 446 |
||