News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,822 |
| PDF Download | 4,499,217 |
ارادی بودن تعقل در پرتو نظریه عقل فعال نزد فارابی و ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 5, Volume 13, Issue 41, May 1388, Pages 99-117 PDF (259.92 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2009.67895 | ||
| Author | ||
| جلیله علم الهدی | ||
| مدرس مدرسه عالی شهید مطهری، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 26 February 2009, Revise Date: 25 April 2009, Accept Date: 04 July 2009 | ||
| Abstract | ||
| کنش و واکنش روان آدمی در ادراک و تعقل که بی‌شک یکی از اساسی‌ترین و کهن‌ترین مسائل فلسفه است در فلسفه ارسطو عنوان عقل فعال را به خود اختصاص می‌دهد. این عنوان در جریان فلسفه بعد از ارسطو در دو دیدگاه طبیعی و اشراقی تفسیر می شود؛ دیدگاه اول هر دو بعد فعال منفعل تعقل رادر نفس انسان منطبع می داند و همانند تمامی موجودات جهان طبیعت، جریان تکامل روان آدمی را عبارت از خروج از حیثیت انفعال و وصول به بعد فعالیت می‌داند. در مقابل، دیدگاه دوم وجه انفعالی تعقل را به انسان اختصاص داده و وجه فعالیت را به مقام الوهیت ارجاع می‌دهد و فعلیت عقل را عبارت از افاضه و اشراق الهی می داند. علیرغم فاصله این دو دیدگاه در مورد مرجع فعالیت عقل، هر دو دیدگاه به ناچار بر این امر اتفاق نظر دارند که جریان تعقل خارج از اراده و قصد انسان بوده و در نتیجه، تکامل نظری نفس انسان امری غیرارادی و جبری است. بر خلاف این دو تفسیر مرسوم، فلسفه مشائی اسلامی ـ فارابی و ابن سیناـ با ارجاع وجه فعالیت عقل به دو اصل استعداد پدید آمده توسط جوهر مفارقی به نام عقل فعال و همچنین قصد و اراده انسان موفق می‌شوند دیدگاه سومی را در نظریه عقل فعال ارائه کنند که علیرغم قول به تأثیر عامل مفارق در روند تعقل، ارادی بودن تعقل و قصدی بودن تکامل نظری نفس انسان را تبیین نماید. | ||
| Keywords | ||
| تعقل; عقل فعال; مکانیسم طبیعی; اشراق الهی; فارابی; ابن‌سینا; اراده | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 590 PDF Download: 573 |
||