
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,394 |
Article View | 8,249,299 |
PDF Download | 4,245,528 |
ابنسینا و گودل: «عدم برهان بر امتناع» یا «برهان بر عدم امتناع»؟ | ||
حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
Article 2, Volume 18, Issue 51, April 1393, Pages 19-36 PDF (4.67 M) | ||
Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ap.2014.59342 | ||
Author | ||
مهدی عظیمی* | ||
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران | ||
Receive Date: 01 January 2014, Revise Date: 07 June 2014, Accept Date: 09 June 2014 | ||
Abstract | ||
گودل امکان فرضیه تعمیمیافته پیوستار را از رهگذر برهان بر عدم امتناعِ آن ثابت میکند؛ این در حالی است که بر پایه سخن ابنسینا در بند ما قبل آخرِ اشارات، عدم برهان بر امتناعِ چیزی برای اثبات امکان آن بسنده است. اکنون شایسته است بپرسیم که آیا کار گودل بیهوده است، یا سخن ابنسینا نادرست؟ پاسخ این جستار گزینه سوم است: هیچ کدام. «امکان» در فلسفه اسلامی دستکم هشت معنا دارد:1ـ امکان عام؛ 2ـ امکان خاص؛ 3ـ امکان اخص؛ 4ـ امکان استقبالی؛ 5ـ امکان استعدادی؛ 6ـ امکان وقوعی؛ 7ـ امکان فقری؛ 8ـ احتمال. در سخن ابنسینا امکان به معنای احتمال است که امری ذهنی، انفسی، و سوبژکتیو است، و از اینرو به چیزی بیش از عدم برهان بر امتناع نیاز ندارد؛ امّا امکان در کلام گودل امری عینی، آفاقی، و اُبژکتیو است که نیازمند برهان بر عدم امتناع است. بنابراین، نه کار گودل بیهوده است و نه سخن ابنسینا نادرست. | ||
Keywords | ||
امکان; احتمال; امتناع; گودل; ابنسینا; فرضیه پیوستار | ||
References | ||
| ||
Statistics Article View: 609 PDF Download: 578 |