
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,391 |
Article View | 8,238,454 |
PDF Download | 4,229,339 |
«فقه تعاملات اجتماعی»* یا نگاهی دیگر به هدف، روش و گستره موضوعی دانش اقتصاد | ||
مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
Volume 12, Issue 2 - Serial Number 24, February 1399, Pages 263-293 PDF (745.94 K) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ies.2020.2781 | ||
Authors | ||
محمد نعمتی* 1; مهدی موحدی بکنظر2; محمد جواد رضائی2 | ||
1استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (علیهالسلام) تهران ایران. | ||
2استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه شاهد.تهران ایران. | ||
Receive Date: 23 October 2019, Revise Date: 10 May 2020, Accept Date: 04 February 2020 | ||
Abstract | ||
تعاملات شکل گرفته بین انسانهای یک جامعه، «واقعیت زندگی اجتماعی» هر جامعهای را شکل میدهد. پُر پیداست که اندیشه عالمان اجتماعی به نوعی هم بر شکلگیری شیوه خاصی از تعاملات اثرگذار بوده و هم از آن تأثیر میپذیرد؛ اما نکته مهم، تلاش هر عالم اجتماعی در ارائه یک زندگی به سامان، معطوف به بهبود حیات اجتماعی و پیشرفت اقتصادی مردمان خود از دیدگاه مختار خویش است. البته آنچه مسلّم است، تفاوت نگاه عالمان در تفسیر «بهبود»، «پیشرفت» و یا «جامعه به سامان» است؛ تفاوتی که عمدتاً ریشه در پیشفرضهای فلسفی (معارف درجه دو) آنها دارد. در این مقاله قصد داریم بدون تمسّک به پیشفرضهای فلسفی، با ارائه تعبیری از دانش اقتصاد، بحث از علم اقتصادِ غیرموصوف را منتفی ساخته و مسیر جدیدی برای علاقهمندان دانش اقتصاد اسلامی بگشاییم. در این نوشتار دانش اقتصاد اسلامی با نام فقه تعاملات اجتماعی خوانده میشود؛ دانشی معطوف به طراحی و ارائه سازوکارهای بهرهمندی عادلانه جامعه از مواهب و خیرات. هر مکتب اجتماعی ـ اقتصادی، سازوکار خاصی را در مواجهه افراد با مسئله استخراج، بهرهبرداری، تولید، خلق، توزیع، و مصرفِ هر موهبت موجود در اجتماع پیشنهاد میدهد؛ سازوکاری که دربردارنده بستههای حقوقی مختلف مربوط به آن موهبت خاص خواهد بود. فقه تعاملات اجتماعی، با تعریف و تحدید حقوق مالکیت متخذ از دین در بهرهمندی از هر موهبت، به ارائه سازوکارهای متّصف به صفت اسلامی خواهد پرداخت. «فقه تعاملات اجتماعی» به نوعی بازگوکننده نگاهی متفاوت به هدف، گستره موضوعی و روش علوم اجتماعی اسلامی از جمله اقتصاد اسلامی در ساخت اجتماع است. * «این مقاله در زمره مقالات برگزیده هفتمین کنفرانس الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت برگزار شده توسط مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت در تاریخ ۱۹و۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ میباشد که پس از تکمیل توسط نویسندگان و ارزیابی مجدد برای انتشار در این مجله انتخاب شده است». | ||
Keywords | ||
فقه تعاملات اجتماعی; اقتصاد اسلامی; بستههای حقوق مالکیت; نهاد مالکیت; طراحی سازوکار. طبقهبندی JEL: A11; D02; D63; P48; P51 | ||
References | ||
گروینوگن، جان و آنتون اسپیتهوون و آنت ون دن برگ (1391). مقدمهای بر اقتصاد نهادگرا، ترجمه اصلان قودجانی، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس. متوسلی، محمود، مصطفی سمیعینسب و علی نیکونسبتی (1393). نگاهی به رویکردهای بدیل: نهادگرایی و مکتب اتریش، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). کانت، ایمانوئل (1394). در پاسخ به پرسش روشننگری چیست؟ در روشننگری چیست، روشنییابی چیست؟ نظریه ها و تعریفها، گردآوری ارهارد بار، ترجمه سیروس آرینپور، تهران: آگاه. Almond, G. A. (1991). Capitalism and Democracy. Political Science and Politics, 24(3), 467–474. Buchanan, James (1965). An Economic Theory of Clubs. Economica, 32(125), 1-14. Clark, J. M. (1925). Law and Economic Life: I. the Legal Framework of Economic Life. The University Journal of Business, 3(4), 350–377. Retrieved from www.jstor.org/ stable/2354679 Heilbroner, Robert L. (2011). The worldly philosophers: The lives, times and ideas of the great economic thinkers. Simon and Schuster. Louçã, F. (2007). The years of high econometrics: A short history of the generation that reinvented economics. Routledge studies in the history of economics: v. 88. London: Routledge. Ostrom, Elinor (2005). Understanding Institutional Diversity, Princeton, NJ: Princeton University Press. Roth, Alvin E, (2007). ‘Efficient Kidney Exchange: Coincidence of Wants in Markets with Compatibility-Based Preferences’, American Economic Review, 97.3: 828–5. Rona Peter (2017). Why Economics Is a Moral Science. In: Rona P., Zsolnai L. (Eds) Economics as a Moral Science. Virtues and Economics book series, vol 1. Cham: Springer. | ||
Statistics Article View: 1,025 PDF Download: 766 |