دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues512
Number of Articles4,441
Article View8,474,677
PDF Download4,497,751
سعادت مصطفوی, ., هاشمی, ., امیدی, . (2020). مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران. Islamic Political Thought, 21(1), 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
سیدمصطفی سعادت مصطفوی; سیدسعید هاشمی; بهنام امیدی. "مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران". Islamic Political Thought, 21, 1, 2020, 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
سعادت مصطفوی, ., هاشمی, ., امیدی, . (2020). 'مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران', Islamic Political Thought, 21(1), pp. 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
سعادت مصطفوی, ., هاشمی, ., امیدی, . مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران. Islamic Political Thought, 2020; 21(1): 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762

مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
Article 4, Volume 21, Issue 1 - Serial Number 51, February 1399, Pages 53-80    PDF (528.68 K)
Document Type: مقاله پژوهشی
DOI: 10.30497/law.2020.2762
Authors
سیدمصطفی سعادت مصطفوی1; سیدسعید هاشمی2; بهنام امیدی* 3
1دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
2دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)
3دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Receive Date: 27 September 2019,  Revise Date: 26 December 2019,  Accept Date: 10 January 2020 
Abstract
در فقه اسلامی، حقوق مصر و حقوق ایران حق طلاق تنها در اختیار زوج است. روشن است این انحصار ممکن است با سوءاستفاده زوج از این حق، موجب تضییع حقوق زوجه شود. در این مقاله تحلیلی ـ توصیفی نشان دادیم قانون‌گذاران سیستم‌های حقوقی مذکور در مقام حمایت از زوجه، ابتدا سعی در تعدیل حق طلاق از طریق تراضی زوجین در قالب دو نهاد «توکیل» و «تفویض» می‌کنند. توکیل حق طلاق به زوجه در هر سه نظام حقوقی مورد پذیرش است، اما نهاد تفویض در حقوق ایران شناخته شده نیست و تنها در فقه عامه، حقوق مصر و قول اقلیت فقیهان امامی مقبول نظر افتاده است. مهمترین تفاوت تفویض و توکیل آن است که زوجه مفوضّه‌الیها، مالک مطلق‌العنان طلاق خویشتن است، ولی زوجه وکیله تنها به عنوان نایب زوج و در محدوده نیابت است که طلاق را در اختیار دارد. النهایه تراضی زوجین در همه موارد راهگشا نیست و لازم است قانون‌گذاران در شرایط استثنائی خاصی مانند «استنکاف یا عجز از انفاق به زوجه»، «عسر و حرج زوجه در دوام زوجیت» و «غیبت زوج» مستقیماً با حکم به طلاق، به تسریح زوجه از قید نکاح بپردازند.
Keywords
طلاق به اختیار زوجه; وکالت در طلاق; تفویض; طلاق به حکم قانون
References
  1. قرآن کریم.
  2. اباذری فومشی، منصور (1377). انحلال نکاح دائم از نظر قانون مدنی. تهران: خیام.
  3. ابن ابی جمهور، محمد (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه. قم: دار سیدالشهدا‌ء للنشر.
  4. ابن بابویه، محمد بن علی (1415ق). المقنع. قم: مؤسسه‌ الامام الهادی (علیه‌السلام).
  5. ابن براج، عبدالعزیر (1406ق). المهذب. قم: مؤسسه النشر‌الاسلامی.
  6. ابن ماجه، ابوعبدالله (1372ق). سنن ابن ماجه. بی‌جا: دار احیاءالکتب‌العربیه.
  7. ابوزهره، محمد (بی‌تا). الاحوال ‌الشخصیه. قاهره: دار الفکرالعربی.
  8. اشتهاردی، علی‌پناه (1416ق). مجموعه فتاوی ابن جنید. قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
  9. امامی، حسن (1394). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
  10. بحرانی، یوسف (بی­تا). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  11. بدران، بدران‌ابوالعینین (بی­تا). الفقه المقارن للأحوال الشخصیه بین المذاهب الأربعه السنیه و المذهب الجعفری و القانون. بیروت: دارالنهضه‌العربیه.
  12. الجزیری، عبدالرحمن (1424ق). الفقه علی المذاهب‌ الاربعه. بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  13. جصاص، ابی‌بکر (1415ق). احکام القرآن. بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1368). دوره متوسطه حقوق مدنی حقوق خانواده. تهران: کتابخانه گنج دانش.
  15. جلالی، مهدی (1395). اختیار زوجه در طلاق در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی. تهران: خرسندی.
  16. خمینی، روح‌الله (1358). صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی  (رحمة‌الله‌علیه)). مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه).
  17. خویی، ابوالقاسم (1394ق). منهاج الصالحین. نسخه چاپ سنگی موجود در کتابخانه‌ دانشگاه‌ امام صادق (علیه‌السلام).
  18. دیانی، عبدالرسول (1379.الف). «وکالت در طلاق، شیوه‌ای برای تعدیل حق انحلال یک‌جانبه عقد نکاح»، مجله دادرسی. (24).
  19. دیانی، عبدالرسول (1379.ب). حقوق خانواده، ازدواج و انحلال آن. تهران: امید دانش.
  20. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1416ق). مسالک الأفهام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  21. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1434ق). موسوعه الشهید الثانی. قم: المرکزالعالی‌للعلوم و‌الثقافه الاسلامیه.
  22. شیروی، عبدالحسین (1384). حقوق تطبیقی. تهران: سمت.
  23. صابری صفائی، عبدالعلی (1346). موجبات و آثار طلاق در حقوق مدنی ایران، فرانسه، شوروی و مصر. تهران: دانشکده علوم اداری دانشگاه تهران.
  24. صاحب جواهر، محمدحسن (1981م). جواهرالکلام. بیروت: دار احیاء التراث‌العربی.
  25. صفار، محمدجواد (1390). درس‌هایی از حقوق خانواده با تکیه بر موقعیت حقوقی زن در نکاح و طلاق. تهران: جنگل.
  26. صفایی، سیدحسین (1360). «وکالت زوجه در طلاق و تفویض حق طلاق به او»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. (22).
  27. صفایی، سیدحسین (1375). مقالاتی درباره حقوق مدنی و تطبیقی. تهران: میزان.
  28. صفایی، سیدحسین و امامی، اسدالله (1393). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
  29. صفایی، سیدحسین و قاسم‌زاده، سیدمرتضی (1392). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. تهران: سمت.
  30. طوسی، محمد بن حسن (1418ق). تهذیب الاحکام. تهران: مکتبه الصدوق.
  31. طوسی، محمد بن حسن (بی­تا). المبسوط فی فقه‌ الامامیه. تهران: المکتبه المرتضویه.
  32. عراقی، عزت‌الله (1395). حقوق کار. تهران: سمت.
  33. علم‌الهدی، علی بن‌الحسین (بی­تا). رسائل الشریف المرتضی. بیروت: مؤسسه‌النور للمطبوعات.
  34. فاضل لنکرانی، محمد (1421ق). تفصیل الشریعه (الطلاق و المواریث). قم: الفقه ‌الائمه ‌الاطهار (علیهم‌السلام).
  35. فخرالمحققین، ابی‌طالب (1389ق). ایضاح الفوائد. ایران: مؤسسه‌ اسماعیلیان.
  36. فیض کاشانی، محمدمحسن (1401ق). مفاتیح الشرائع. قم: مجمع ‌الذخائرالاسلامیه.
  37. فیض کاشانی، محمدمحسن (1406ق). الوافی. اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
  38. کاتوزیان، ناصر (1371). حقوق مدنی. خانواده، تهران: شرکت انتشار.
  39. کاتوزیان، ناصر (1394). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: میزان.
  40. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب‌ الاسلامیه.
  41. محقق ‌حلی، ابوالقاسم (1403ق). شرایع الاسلام. بیروت: دارالاضواء بیروت.
  42. محقق داماد، مصطفی (1368). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: علوم اسلامی.
  43. محقق داماد، مصطفی (1392). قواعد فقه بخش مدنی. تهران: علوم اسلامی.
  44. محمدی، ابوالحسن (1379). قواعد فقه. تهران: میزان.
  45. مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. تهران و قم: صدرا.
  46. مکارم شیرازی، ناصر (1411ق). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه الامام‌امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
  47. موسوی بجنوردی، میرزاحسن (1389ق). القواعدالفقهیه. نجف‌اشراف: مطبعه‌الآداب.
  48. مهرپور، حسین (1368). بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران. تهران: اطلاعات.
  49. نجف‌آبادی، علی (1390). وکالت و تفویض طلاق به زوجه در فقه عامه، حقوق ایران و مصر (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران: ایران.
Statistics
Article View: 7,131
PDF Download: 1,931


Journal management system. designed by sinaweb