News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,499,214 |
| PDF Download | 4,503,755 |
بررسی ساختارشناسانه و تحلیل آماری فواصل قرآنی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 3, Volume 13, Issue 2 - Serial Number 26, January 1399, Pages 53-80 PDF (609.74 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/quran.2020.2711 | ||
| Authors | ||
| علی اصغر آخوندی* 1; محمدرضا ربیعی2 | ||
| 1استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران. | ||
| 2استادیار گروه آمار دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران. | ||
| Receive Date: 30 October 2019, Revise Date: 02 February 2020, Accept Date: 20 February 2020 | ||
| Abstract | ||
| فاصله قرآنی، در پایان آیات پدیده‌ای است که یکی از وجوه امتیاز قرآن نسبت به شعر و نثر عربی است. این پدیده در پژوهش‌های قرآنی کمتر مورد بررسی و تحلیل ساختارشناسانه و آماری قرار گرفته است. ساختار فواصل را از سه جهت می‌توان مورد توجه قرار داد: حرف، واژه و جمله. کدام حروف بیشترین بسامد را در پایان آیه دارند و چرا؟ حروف ماقبل آخر آیات کدام‌اند؟ چه تعداد از واژه‌هایی که در آخر آیات هستند فعل و اسم، مذکر و مونث هستند؟ چه ارتباطی میان تفاوت فواصل سوره‌ها با آهنگ و ریتم آنها وجود دارد؟ بیش از 63 درصد آیات با حرف «ن» و «م» پایان یافته است که دارای صفت غنه بوده و حالت ترنم و آواز بیشتری نسبت به سایر حروف دارند. از فواید تحلیل آماری ساختار واژگانی فواصل آشنایی با اسماء و صفاتی است که در پایان آیات آمده‌اند. از جمله نکات قابل توجه دو نام «غفور رحیم» است که بیش از دیگر اسامی و صفات در پایان آیه قرار گرفته است. یکی از دلایل تفاوت آهنگ سوره‌های قرآنی به فواصل آیات آنها برمی‌گردد. بهر حال این مسائل به شکلی بدیع و نو در این مقاله مورد بررسی و توجه قرار گرفته است. | ||
| Keywords | ||
| فاصله قرآنی; حرف فاصله; کلمه فاصله; جمله فاصله; ساختار فاصله | ||
| References | ||
|
قرآن کریم. آخوندی، علی اصغر (1395ش)، «بررسی تطبیقی تعاریف فاصله قرآنی». مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت) شماره 44، صص81-96. آخوندی، علی اصغر (1394ش)، فواصل و چگونگی ارتباط معنایی آنها با آیات، تهران: دانشگاه تهران. ابن سیده، علی بن اسماعیل (1421ق)، المحکم والمحیط الاعظم، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن فارس، احمد بن فارس بن زکریا (1399ق)، معجم المقاییس اللغة، بیروت: دار الفکر. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر. ابوحسان، جمال محمود (1431ق)، الدلالات المعنویة لفواصل الآیات القرآنیة، عمان: دار فتح. ابوزید، احمد (1992م)، التناسب البیانی فی القرآن، دراسة فی النظم المعنوی والصوتی، رباط: مطبعة الجدیدة الدار البیضاء. ابوموسی، محمد محمد (بی‌تا)، خصائص التراکیب، دراسة تحلیلیة لمسائل علم المعانی، بی‌جا: مکتبة وهبة. اتابکی، پرویز (1391ش)، فرهنگ جامع کاربردی فرزان عربی فارسی، تهران: نشر فرزان روز. ازهری، محمد بن احمد (2001م)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی. باقلانی، محمد بن طیب (1997م)، اعجاز القرآن، قاهره: دار المعارف. بیومی، السباعی السباعی (بی‌تا)، الفاصلة و بداعة الاسلوب، بی‌جا: بی نا. حسناوی، محمد (1406ق)، الفاصلة فی القرآن، بیروت: المکتب الاسلامی. حشاش، موسی مسلم سلام (1428ق)، الاعجاز البیانی فی الفاصلة القرآنیة، دراسة تطبیقیة علی سورة النساء، غزه: الجامعة الاسلامیة. خرقانی، حسن (1392ش)، زیباشناسی قرآن از نگاه بدیع، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. خضر، سیّد (1430ق)، الفواصل القرآنیّة دراسة البلاغیة، بی‌جا: مکتبة الآداب. خطیب، عبدالکریم (1395ق)، اعجاز القرآن فی دراسة کاشفة لخصائص البلاغیة و معاییرها (الاعجاز فی مفهوم جدید)، بیروت: دار المعرفة. رازی، محمد بن قیس (1377ش)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تهران: علم. راغب اصفهانی (بی‌تا)، معجم مفردات الفاظ القرآن، بی‌جا: دار الکاتب العربی. رافعی، مصطفی صادق (بی‌تا)، تاریخ آداب العرب، بیروت: دار الکتاب العربی. رمّانی، علی بن عیسی، خطابی، و عبدالقاهر جرجانی (1387ق، 1968م)، النکت فی اعجاز القرآن فی ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن، قاهره: دار المعارف. زبیدی، محمد بن عبدالرزاق الحسینی (بی‌تا)، تاج العروس من جواهر القاموس، بی‌جا: دار الهدیة. زجّاج، ابراهیم بن سری (1408ق)، معانی القرآن و اعرابه، بیروت: عالم الکتاب. زرکشی، محمد بن عبدالرحمان (1415ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفة. سیبویه، عمرو بن عثمان (بی‌تا) الکتاب، بی‌جا: بی نا. سید قطب، ابراهیم حسین (1423ق)، التصویر الفنی فی القرآن، قاهره: دار الشروق. سیوطی، جلال الدین (بی‌تا)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الجیل. سیوطی، جلال الدین (1408ق)، معترک الاقران فی اعجاز القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة. شحود، علی بن نایف (بی‌تا)، الاعجاز اللغوی و البیانی فی القرآن الکریم، بی‌جا: بی نا. صبری، احمد محمد (1429ق)، الاعجاز و البیان فی فواصل القرآن الکریم، طنطا: دار الصحابة للتراث. طبرسی، فضل بن حسن (1408ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة. طبری، محمد بن جریر (1420ق)، جامع البیان فی تأویل القرآن، بی‌جا: مؤسسة الرسالة. عامر، فتحی احمد (1988م)، فکرة النظم بین وجوه الاعجاز فی القرآن الکریم، اسکندریة: المعارف. عولقی، صالح عبدالله منصور مسود (1429ق)، تنوع خطاب القرآن الکریم فی العهد المدنی «دراسة لغویة»، یمن: جامعه عدن. فرّاء، یحیی بن زیاد (بی‌تا) معانی القرآن، قاهره: دار المصریة للتألیف و الترجمة. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، کتاب العین، قم: انتشارات هجرت. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1426ق)، القاموس المحیط، بیروت: مؤسسة الرسالة. کوّاز، محمد کریم (1426ق)، الاسلوب فی الاعجاز البلاغی فی القرآن الکریم، بنغازی: دارالکتب الوطنیة. لاشین، عبدالفتاح (1402ق)، من اسرار التعبیر القرآن الفاصلة القرآنیة، ریاض: دار المریخ للنشر. مرسی، کمال الدین عبدالغنی (1420ق)، فواصل الآیات القرآنیة، اسکندریة: المکتب الجامعی الحدیث. مطعنی، عبدالعظیم ابراهیم محمد (1413ق)، خصائص التعبیر القرآنی و سماته البلاغیة، بی‌جا: مکتبة وهب. معرفت، محمد هادی (1386ش)، التمهید فی علوم القرآن، قم: موسسه تمهید، ذوی القربی. نصار، حسین (1999م)، الفواصل، قاهره: مکتبة مصر. همایی، جلال الدین (1370ش)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: نشر هما. یاسوف، احمد (1427ق)، دراساتٌ فنیةٌ فی القرآن الکریم، دمشق: دار المکتبی.
| ||
|
Statistics Article View: 773 PDF Download: 625 |
||