News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,810 |
| PDF Download | 4,499,204 |
شروط اختصاصی مرابحه در فقه امامیه و حقوق ایران | ||
| آموزه‌های حقوقی گواه | ||
| Article 5, Volume 3, Issue 1 - Serial Number 4, February 1396, Pages 123-158 PDF (728.56 K) | ||
| Document Type: مقاله تخصصی | ||
| DOI: 10.30497/leg.2017.2643 | ||
| Authors | ||
| علیرضا عالی پناه1; بهروز علیزاده* 2 | ||
| 1عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی(رحمة الله علیه) | ||
| 2کارشناس ارشد حقوق خصوصی | ||
| Receive Date: 10 June 2017, Revise Date: 11 June 2017, Accept Date: 12 June 2017 | ||
| Abstract | ||
| مرابحه صفتی است که عقود معاوضی مختلفی همچون بیع می‌توانند متصف به آن گردند. فقها بیع مرابحه را بیعی می‌دانند که در آن بایع با إ‌خبار از رأس المال و اعلام سود درخواستی مبیع را در اختیار مشتری قرار می‌دهد. در مهروموم‌های اخیر با تصویب قوانینی همچون قانون عملیات بانکی بدون ربا و نیز قانون برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی پنجم توسعه‌ی جمهوری اسلامی ایران مرابحه به‌عنوان قراردادی فقهی و یکی از ابزارهای مالی در تحقق سیستم بانکداری بدون ربا وارد نظام بانکی کشور شد و با تصویب دستورالعمل اجرایی قرارداد مرابحه در سال 1390 توسط شورای پول و اعتبار، ماده 1 این دستورالعمل در تعریف از مرابحه آن را قراردادی دانست که به‌موجب آن عرضه‌کننده بهای تمام‌شده‌ی اموال و خدمات را به اطلاع متقاضی می‌‌رساند و سپس با افزودن مبلغ یا درصدی اضافی به‌عنوان سود آن را به متقاضی واگذار می‌‌کند. با در نظر گرفتن تعریف فقها و حقوقدانان از بیع مرابحه و نیز تعریفی که دستورالعمل اجرایی قرارداد مرابحه از مرابحه ارائه داده است به این نتیجه می‌رسیم که برای انعقاد هر عقد مرابحی باید علاوه بر رعایت شروط عمومی معاملات، شروط اختصاصی مرابحه ازجمله علم متعاملین به رأس المال و ربح و دیگر شروط آن نیز رعایت گردد. در این نوشتار شروط اختصاصی مرابحه را که در متون فقهی و حقوقی مورد اشاره قرارگرفته‌اند موردبحث و بررسی قرار خواهیم داد. روش تحقیق ما توصیفی-تحلیلی به همراه رجوع به منابع کتابخانه‌ای می‌باشد و در این راستا سعی بر این شده است تا اقوال فقهی و حقوقی را در کنار قوانین مصوب مورد بررسی و مداقّه قرار داده و به نتیجه برسیم. | ||
| Keywords | ||
| مرابحه; شروط اختصاصی; ربح; سود شرعی; رأس‌المال; تسهیلات بانکی; بانکداری بدون ربا | ||
| References | ||
|
الف. فارسی امامی، سید حسن (بی‌تا)، حقوق مدنی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، ج 1. سلطانی، محمد و شیروانی زاده آرانی، حامد (1394)، «ماهیت و شرایط اختصاصی انعقاد قرارداد مرابحه در حقوق ایران»، دو فصلنامه‌ی علمی-پزوهشی دانش حقوق مدنی، شماره‌ی دوم. کاتوزیان، ناصر (1374)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج 1. کاتوزیان، ناصر (1392)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار، ج 1. محقق داماد، سید مصطفی (1389)، قواعد فقه (بخش مدنی؛ مالکیت، مسئولیت)، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. موسویان، سید عباس (1390)، «امکان سنجی کاربرد مرابحه در بانکداری بدون ربا»، فصلنامه روند پژوهش‌های اقتصادی، شماره‌ی 59. ب. عربی الاسکافی البغدادی، محمد بن احمد کاتب بن جنید (1416 ه.ق)، مجموعه فتاوی ابن جنید، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم. البحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405 ه.ق)، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج 19. البغدادی، محمد بن محمد بن نعمان (1413 ه.ق)، المقنعة، قم: کنگره‌ی جهانی هزاره‌ی شیخ مفید رحمة الله علیه. التبریزی، جواد بن علی (1426 ه.ق)، منهاج الصالحین، قم: مجمع الامام المهدی (عجل الله تعالی فرجه)، ج 2. الحسینی الروحانی، السید صادق (بی‌تا)، منهاج الصالحین، ج 2. الحسینی السیستانی، السید علی (1417 ه.ق)، منهاج الصالحین، قم: دفتر حضرت آیت الله سیستانی، ج 2. الحلبی، ابو الصلاح تقی الدین بن نجم الدین (1403 ه.ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانه‌ی عمومی امام امیر المؤمنین علیه السلام. الحلّی الأسدی، حسن بن یوسف بن مطهر (1413 ه.ق)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج 2. الحلّی الأسدی، حسن بن یوسف بن مطهر (1413 ه.ق)، مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج 5. الحلّی الأسدی، حسن بن یوسف بن مطهر (1414 ه.ق)، تذکرة الفقهاء (ط-الحدیثة)، قم: موسسه‌ی آل البیت علیهم السلام، دوره‌ی 17 جلدی، ج 11. الحلّی، نجم الدین جعفر بن حسن (1408 ه.ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسسه‌ی اسماعیلیان، ج 2. الدیلمی، حمزه بن عبد العزیز (1404 ه.ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة فی الفقه الإمامیة، قم: منشورات الحرمین. السبزواری، السید عبد الأعلی (1413 ه.ق)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم: موسسه المنار-دفتر حضرت آیت الله، ج 17. السمرقندی، علاء الدین محمد (بی‌تا)، تحفة الفقهاء، ج 2. الصافی الگلپایگانی، لطف الله (1416 ه.ق)، هدایة العباد، قم: دارالقرآن الکریم، ج 1. الصدوق القمّی، محمد بن علی بن بابویه (1413 ه.ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج 3. الطباطبایی الحکیم، السید محسن (1410 ه.ق)، منهاج الصالحین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ج 2. الطباطبایی الحکیم، السید محمد سعید (1415 ه.ق)، منهاج الصالحین، بیروت، دارالصفوة، ج 2. الطوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1400 ه.ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی. الطوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1407 ه.ق)، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، ج 3. الطوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1407 ه.ق)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه، ج 7. الطوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1387 ه.ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، ج 2. العاملی، زین الدین بن علی (1410 ه.ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشی-کلانتر)، قم: کتابفروشی داوری، دوره‌ی 10 جلدی، ج 3. العاملی، زین‌الدین بن علی (1413 ه.ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، ج 3. العاملی، محمد بن حسن الحرّ (1409 ه.ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: موسسه‌ی آل البیت علیهم السلام، ج 18. العاملی، محمد بن حسن الحرّ (1409 ه.ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: موسسه‌ی آل البیت علیهم السلام، ج 21. العاملی، محمد بن مکی (1410 ه.ق)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، بیروت: دار التراث- الدار الإسلامیة. العاملی، محمد بن مکی (1417 ه.ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 3. الفیاض الکابلی، محمد اسحاق (بی‌تا)، منهاج الصالحین. ج 2. الکرکی، علی بن حسین العاملی (1414 ه.ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: موسسه‌ی آل البیت علیهم السلام، ج 4. الکلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب (1407 ه.ق)، الکافی (ط-الإسلامیة)، تهران: دار الکتب الإسلامیة، ج 5. الموسوی الخمینی، السید روح الله (بی‌تا)، تحریر الوسیلة، قم: موسسه‌ی مطبوعات دارالعلم، ج 1. الموسوی الخویی، السید ابوالقاسم (1410 ه.ق)، منهاج الصالحین، قم: نشر مدینة العلم، ج 2. الموسوی الگلپایگانی، السید محمد رضا (1413 ه.ق)، هدایة العباد، قم: دارالقرآن الکریم، ج 1. النجفی، الشیخ محمد حسن (1404 ه.ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج 23. النجفی، الشیخ محمد حسن (1404 ه.ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج 31. النجفی، عباس بن علی (بی‌تا)، المال المثلی و المال القیمی فی الفقه الاسلامی، موسسه‌ی کاشف الغطاء. الوحید الخراسانی، حسین (1428 ه.ق)، منهاج الصالحین، قم: مدرسه امام باقر علیه السلام، ج 3. | ||
|
Statistics Article View: 511 PDF Download: 388 |
||