News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,496,519 |
| PDF Download | 4,503,224 |
نقد متنی و محتوایی روایات نهی از روستانشینی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 11, Volume 13, Issue 1 - Serial Number 25, July 1398, Pages 271-295 PDF (425.22 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/quran.2019.2602 | ||
| Authors | ||
| رسول عطایی* 1; رضا عطایی2 | ||
| 1کارشناسی ارشد نهج البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث قم و دانش پژوه سطح سه حوزه علمیه قم، ایران. | ||
| 2دانش پژوه سطح چهار حوزه علمیه قم، ایران. | ||
| Receive Date: 02 March 2019, Revise Date: 05 August 2019, Accept Date: 27 August 2019 | ||
| Abstract | ||
| روستانشینی، در برخی از روایات معصومان(علیه السلام) به شدت مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته است. این احادیث، ساکنین روستا را افرادی جاهل و غافل از حدود و احکام الهی دانسته و از سکونت در روستا نهی میکنند. امروزه با وجود رشد و ارتقای علمی و معنوی جامعه، اوصاف مذکور در بسیاری از مناطق روستایی تا حدودی منتفی است. از سوی دیگر توصیههای امروزی مبنی بر مهاجرت به روستا، حفظ منابع روستایی و تقویت روستانشینی، مخالف با این احادیث دانسته میشود. به همین خاطر بررسی و تحلیل روایات نهی از روستانشینی و تبیین معنای مقصود آن احادیث، ضرورت نگاشته حاضر است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی ـ توصیفی (کتابخانه‌ای)، به تشکیل خانواده حدیث، منبع‌یابی و مفهوم‌شناسی این روایات پرداخته است. دستاورد پژوهش حاضر ارائه این نظریه است که روایات ناظر به روستانشینی به معنای نکوهش و نهی از سکونت در روستا نیستند. بلکه در مقام ارائه الگوی اجتماعی، برای محل سکونت هستند و مذمت آن مناطق، به جهت شیوع اوصاف ذکر شده برای روستا در زمان صدور احادیث است. | ||
| Keywords | ||
| روستا; رستاق; کفور; نهی از روستانشینی; فقه الحدیث | ||
| References | ||
|
قرآن کریم. آلبانی، محمد ناصر الدین، ( بیتا)، صحیح و ضعیف سنن الترمذی، بی‌جا: بی‌نا. آلوسی، محمود بن عبدالله، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، محقق: علی عبد الباری عطیة، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن اثیر، مبارک بن محمد، (1367ش)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، محقق: محمود محمد طناحی، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. ابن اثیر، مبارک بن محمد، (1409ق)، اُسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر. ابن بابویه، محمد بن علی، (1362ش)، الخصال، محقق: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین. ابن بابویه، محمد بن علی، (1378ق)، عیون اخبارالرضا(علیه السلام)، محقق: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان. ابن بابویه، محمد بن علی، (1413ق)، من لایحضره الفقیه، محقق: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین. ابن فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقاییس اللغۀ، محقق: عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، محقق: میر دامادى، جمال الدین، بیروت: دار الفکر. اربلی، علی بن عیسی، (1381ق)، کشف الغمه فی معرفۀ الائمه، محقق: سید هاشم رسولی محلاتی، تبریز: بنی‌هاشم. ازهری، محمد بن أحمد، (1421ق)، تهذیب اللغۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی. امام عسکری، حسن بن علی، (1409ق)، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری(علیه السلام)، قم: مدرسة الإمام المهدی(عجل الله تعالى فرجه الشریف). امین پور، احمد؛ مدنی، رامین؛ حیاتی، حامد؛ دلداده، محمدعلی، (1394ش)، «بازشناسی مفاهیم مسکن و سکونت بر اساس آموزه های اسلامی»، مجله مدیریت شهری، دوره 14، شماره 40. انصاری، مرتضی، (1419ق)، فرائد الاصول، تحقیق: لجنة تحقیق تراث الشیخ الأعظم، قم: مجمع الفکر الإسلامی. الآبی، منصور بن حسین، (1424ق)، نثر الدر فی المحاضرات، محقق: خالد عبد الغنی محفوط، بیروت: دار الکتب العلمیة. بحرانی اصفهانی، عبدالله، (1382ش)، عوالم العلوم والمعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال، محقق: محمدباقر موحدابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف. بخاری، محمد بن اسماعیل، (1406ق)، الادب المفرد، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة. برقی، أحمد بن محمد، (1371ق)، المحاسن، محقق: جلال‌الدین محدث، قم: دارالکتب الإسلامیة. بیهقی، أحمد بن حسین، (1423ق)، شعب الایمان، محقق: عبدالعلی عبدالحمید حامد، ریاض: مکتبة الرشد. التمیمی، محمد بن علی، (1988م)، المُعْلم بفوائد مسلم، محقق: محمد الشاذلی النیفر، الجزائر: الدار التونسیة للنشر. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1376ق)، الصحاح، محقق: عطارد احمدعبدالغفور، بیروت: دارالعلم للملایین. حر عاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام. حر عاملی، محمد بن حسن، (1414ق)، هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة علیهم السلام، مشهد: آستان قدس رضوی. حرانی، حسن بن علی بن شعبه، (1404ق)، تحف العقول، محقق: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین. حلبی، أحمد بن یوسف، (1417ق)، عمدة الحفاظ فی تفسیر أشرف الألفاظ، محقق: محمد باسل عیون السود، بیروت: دارالکتب العلمیة. حلوانی، حسین بن محمد، (1408ق)، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: مدرسة الإمام المهدی عجل الله تعالى فرجه الشریف. دهخدا، علی اکبر، (1383ش)، امثال و حکم، تهران: امیر کبیر. دیلمی، شیرویه ببن شهردار، (1406ق)، الفردوس بمأثور الخطاب، محقق: السعید بن بسیونی زغلول، بیروت: دارالکتب العلمیۀ. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، محقق: صفوان عدنان داوودی، بیروت: دارالقلم. رومی حموی، اقوت بن عبدالله، (1995م)، معجم البلدان، بیروت: دارصادر. رهبری، حسن (1387ش)، «شهر و روستا در فرهنگ قرآن»، مجله پژوهش‌های قرآنی، شماره 54. زبیدی، محمد مرتضی، (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق: علی هلالی، بیروت: دارالفکر. زمخشری، محمود بن عمرو، (1960م)، أساس البلاغه، قاهره: دار و مطابع الشعب. ستوده‌نیا، محمدرضا؛ رجائی، مهدی، (1393ش)، کارآیی قاعده «تعلیقُ الحُکمِ علی الوَصفِ مُشعِرٌ بِالعِلیۀ» در تفسیر قرآن کریم، مجله پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، شماره 1. السلامی، أحمد بن رجب، (1417ق)، فتح الباری شرح صحیح البخاری لابن رجب، محقق: محمود بن شعبان بن عبد المقصود، مدینه: مکتبة الغرباء الأثریة. السیوری، مقداد بن عبدالله، (1343ش)، کنز العرفان فی فقه القرآن، محقق: محمد باقر شریف‌زاده، تهران: المکتبة الرضویة. شریف رضی، محمد بن حسین بن موسى، (1414ق) نهج البلاغه، محقق: صبحی صالح، قم: موسسه دارالهجره. شریفیان، احسان؛ پورجعفری، محمدرضا؛ تقوایی، علی اکبر، (1396ش)، «تحلیلی از مفهوم شهر و ارکان شهرنشینی از منظر قرآن کریم»، مجله هویت شهر، شماره 29. شعیری، محمد بن محمد، (بیتا)، جامع الاخبار، نجف: مطبعة حیدریة. شهبازی، اسماعیل؛ شریفی تهرانی، عباس (1390ش)، «آسیب شناسی مدیریت روستا»، مجله روستا و توسعه، دوره چهاردهم، شماره 1. شهید اول، محمد بن مکی، (1379ش)، الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة، محقق: عبدالهادی مسعودی، قم: انتشارات زائر. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، (1390ق)، کشف الریبۀ، نجف أشرف: دارالمرتضوی للنشر. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، (1409ق)، منیۀ المرید، محقق: رضا مختاری، قم: مکتب الإعلام الإسلامی. صاحب بن عباد، اسماعیل، (1414ق)، محیط فی اللغۀ، محقق: محمدحسن آل یاسین، بیروت: عالم الکتب. صدر، سیدرضا، (1420ق)، الاجتهاد و التقلید، محقق: سید باقر خسروشاهی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى. طباطبایی، سید محمد حسین، (1371ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان. طبرانی، سلیمان بن احمد، (1405ق)، مسند الشامیین، محقق: حمدی بن عبدالمجید السلفی، بیروت: مؤسسة الرسالة. طبرانی، سلیمان بن احمد، (1415ق)، المعجم الکبیر، محقق: حمدی عبد المجید السلفی، قاهره: مکتبة ابن‌تیمیة. طبرسی، علی بن حسن، ( 1385ش)، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، نجف أشرف: المکتبة الحیدریة. طبرسی، فضل بن حسن، (1415ق)، تفسیر مجمع البیان، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. طریحی، فخرالدین بن محمد، (1375ش)، مجمع البحرین، محقق: احمد حسینى اشکورى، تهران: مرتضوی. طوسی، محمد بن حسن، ( 1414ق)، الامالی، محقق: مؤسسة البعثة، قم: دارالثقافه. طوسی، محمد بن حسن، (1407ق)، تهذیب الاحکام، محقق: حسن موسوی، تهران: دارالکتب الاسلامیۀ. طوسی، محمد بن حسن، (1409ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مکتب الإعلام الإسلامی. عبدالله زاده، علی؛ کریمی بنادکوکی، محمود، (1396ش)، «تحلیل مفهوم صحابی از دیدگاه اصحاب حدیث»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، شماره 1. عظیمی، ناصر، (1381ش)، «مهاجرت از روستا به شهر نگاهی متفاوت»، مجله مدیریت شهری، شماره10. فراهیدی، خلیل بن أحمد، (1409ق)، العین، قم: نشر هجرت. فرجام، رسول؛ سلیمانی مقدم، هادی؛ چاوشی، اسماعیل، (1390ش)، «مفهوم اجتماعی شهر از منظر متون و تعالیم اسلامی» فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره اول، شماره 2. فیض کاشانی، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه أمیر المؤمنین على(علیه السلام). فیض کاشانی، محمد محسن، (1416ق)، التفسیر الصافی، محقق: حسین اعلمی، تهران: مکتبة الصدر. فیومی، احمد بن محمد، (1414ق)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر، قم: موسسه دارالهجرة. قمی، شیخ عباس، (1414ق)، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، قم: اسوه. قمی، علی بن ابراهیم، (1404ق)، تفسیر القمی. محقق: طیب موسوی جزائری قم: دار الکتاب. قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، (1416ق)، ینابیع المودة لذوی القربى، محقق: سید علی جمال أشرف الحسینی، نجف أشرف: دار الأسوة للطباعة والنشر. کراجکی، محمد بن علی، (1394ش)، معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، محقق: احمد حسینی، تهران: المکتبة المرتضویة. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، محقق: علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الإسلامیة. مازندرانی، محمد صالح، (1382ق)، شرح الکافی، محقق: ابوالحسن شعرانی، تهران: المکتبة الاسلامیة. متقی هندی، علی بن حسام الدین، (1401ق)، کنز العمال، محقق: شیخ بکری حیانی، بیروت: مؤسسة الرسالة. مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحارالانوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار، محقق: جمعی از محققان، بیروت: دارإحیاء التراث العربی. مشکور، محمد جواد، (1357ش)، فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413ق)، الاختصاص، محقق: علی‌اکبر غفاری، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید. منان رئیسی، محمد، (1395ش)، «واکاوی تمایز ماهوی مدینه (شهر) و قریه (روستا) در ادبیات قرآنی»، فصلنامه پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، دوره سیزدهم، شماره 40. نوری، حسین بن محمد، (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام. ورام، مسعود بن عیسی، (1410ق)، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، قم: مکتبه فقیه. | ||
|
Statistics Article View: 983 PDF Download: 617 |
||