News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,890 |
| PDF Download | 4,499,440 |
تحلیل پیشانگارههای معرفتی و غیرمعرفتی رفتار در اندیشه فخر رازی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 9, Volume 17, Issue 1 - Serial Number 33, February 1398, Pages 163-187 PDF (521.43 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2019.2583 | ||
| Authors | ||
| هاشم قربانی* 1; فرشته ابوالحسنی نیارکی2 | ||
| 1استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی ره قزوین، قزوین، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| Receive Date: 03 December 2018, Revise Date: 08 April 2019, Accept Date: 22 April 2019 | ||
| Abstract | ||
| در این جستار، تحلیل فخر رازی از فرآیند صدور رفتار (فعل) بررسی می‌شود. رازی رفتار انسان را نه به صورت تک‌عاملی، بلکه در بافتاری ترکیب‌یافته از مؤلفه‌های مختلف تحلیل می‌کند. بر پایه نظر رازی، رفتار برآیندی است از پیش‌انگاره‌هایی معرفتی و غیرمعرفتی؛ آگاهی مهم‌ترین ایده‌ای است که او در پیشانگارههای معرفتی تحلیل می‌کند. رازی آگاهی را به مثابه داعی فعل بررسی می‌کند و بسیاری از مؤثرات همچون اراده و مصلحت و مفسدت را بدان ارجاع می‌دهد. در تعریف رازی، داعی به عنوان آگاهی انسان به وجود لذت، خیر، کمال و سرور در فعل صورت‌بندی می‌شود. در این مقاله گذشته از تحلیل این تعریف، جایگاه عقل عملی در این آگاهی و چگونگی بهره‌وری آن از عقل نظری ترسیم شده است. بازشناسایی تلقی رازی از جایگاه پیشانگارههای غیرمعرفتی در صدور فعل در دو سطح کلامی و فراکلامی صورت‌بندی شده است. در سطح کلامی، خداباوری و خواست خدا، و در سطح فراکلامی، اختلاف ماهوی نفوس انسانی، مؤثرات معرفت‌شناختی، بافتار اجتماعی، فضای فرهنگی و گروه‌های همسالان و همکاران، ساختار بدنی و مزاجی، تغذیه، محیط و نیز مسئلۀ درونی‌سازی به عنوان زمینه‌های مهم در ایجاد و شکل‌دهی آگاهی و صدور رفتار تحلیل شده‌اند. نظریه رازی آگاهی را همواره در صدور فعل حفظ می‌کند و بر آن است که مؤلفه‌های غیرمعرفتی در آگاهی به عنوان مهم‌ترین مؤلفه نزدیک بر صدور فعل تاثیر‌گذارند و بنابراین حیثیت جانشین‌پذیری طردکننده نسبت به یکدیگر ندارند. | ||
| Keywords | ||
| فخررازی; فعل ارادی; رفتار; داعی; آگاهی; مؤلفه‌های غیرمعرفتی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم. ابن سینا. 1375. اشارات، در شرح اشارات خواجه طوسی. قم: نشر البلاغة. ابن سینا. 1379. النجاة. تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: دانشگاه تهران. اسماعیلی، محمدعلی. 1391. «تسلسل اراده‌ها در افعال ارادی و راه‌حل‌های آن». کلاماسلامی 81. بهمنیار. 1375. التحصیل. تصحیح استاد مطهری. تهران: دانشگاه تهران. جوادی آملی، عبدالله. 1386. رحیق مختوم. ج. 1. قم: اسرا. رازی، فخرالدین. 1406 ق. النفس و الروح و شرح قواهما. تحقیق دکتر معصومی. تهران: افست. رازی، فخرالدین. 1411 ق. المباحثالمشرقیه. قم: بیدار. رازی، فخرالدین. 1420 ق. تفسیرمفاتیحالغیب. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. رازی، فخرالدین. 1986. الأربعین فی اصول الدین. قاهره: مکتبه الکلیات الأزهریه. رازی، فخرالدین. بی‌تا. الهیاتالملخص. نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی. شماره ثبت 3921. رازی، فخرالدین1407 ق. المطالبالعالیهمنالعلمالإلهی. تصحیح حجازی سقا. بیروت: دارالکتب العربی. صفری، محمود، و دیگران. 1387. «نقش عوامل جغرافیایی در رفتار انسان». سرزمین 18. غفاری، حسین، و مریم سادات زیارتی. 1394. «توحید افعالی و رابطه آن با فعل اختیاری انسان». آموزه‌هایفلسفهاسلامی17. کاوندی، سحر، و طیبه شاددل. 1392. «تأثیر عوامل جغرافیایی بر اخلاق». اخلاق زیستی 9. کیلن، ملانی، و جودیث اسمتانا. 1389. رشد اخلاقی. ترجمه محمدرضا جهانگیرزاده و دیگران،. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. ملاصدرا. 1381. المبدا و المعاد. به اشراف سید محمد خامنه‌ای. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا. 1383. الحکمهالمتعالیهفیالاسفارالاربعه. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا. 1981. اسفار اربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی. نقره‌کار، عبدالحمید، و دیگران. 1389. «بررسی تأثیر محیط طبیعی بر رفتار و اخلاق از دید متفکران اسلامی و نتایج آن در طراحی محیط مصنوع». آرمان‌شهر 5. Atkins, R., and D. Hart. 2003. "Neighborhoods, adults and the development of civic identity in urban youth." Applied developmental science 7(3). Damasio, Antonio. 2003. Looking for Spinoza: Joy, Sorrow, and the Feeling Brain. Harvest. Gilligan, Carol. 2003. In a Different Voice: Psychological Theory and Women’s Development. Cambridge, Massachusets, and England: Harvard University Press. Hoffman, Martin, L. 2000. Empathy and Moral Development: Implications for Caring and Justice. Cambridge, England: Cambridge University Press. Kohlberg, Lawrence. 1984. The Psychology of Moral Development: The Nature and Validity of Moral Stages (Essays on Moral Development, Volume 2). Harper & Row. Nussbaum, M. C. 1999. Sex and Social Justice. New York: Oxford University Press. Piaget, J. 1948. The moral judgement of the child. Translated by Marjorie Gabain. Free press. Turiel, Elliot. 1985. The Development of Social Knowledge: Morality and Convention (Cambridge Studies in Social and Emotional Development). Cambridge University Press. Whiting, B. B. and C. P. Edwards. 1988. Childeren of difrent worlds. Cambridge, MA: Harvard University Press. | ||
|
Statistics Article View: 590 PDF Download: 326 |
||