News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,357 |
| PDF Download | 5,345,494 |
شبکه مضامین عوامل ایجاد فقر در جامعه اسلامی از منظر آیات قرآن و احادیث اهل بیت(علیهم السلام) | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 7, Volume 13, Issue 1 - Serial Number 25, July 1398, Pages 159-187 PDF (586.59 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/quran.2019.2582 | ||
| Authors | ||
| محمد عترت دوست1; امید نصیری* 2; هادی غیاثی3 | ||
| 1استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 05 January 2019, Revise Date: 03 August 2019, Accept Date: 31 August 2019 | ||
| Abstract | ||
| فقر از جمله مهم‌ترین معضلات جامعه بشری است که جایگاه ویژه‌ای در میان مسائل اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری دارد. یکی از ضرورت‌های نظری پژوهش در این حوزه، شناسایی عواملی است که عدم رعایت و اهتمام بدان‌ها موجب ایجاد و گسترش فقر در جامعه می‌شود. بدیهی است که پرداختن به این عوامل به منظور پیشگیری به‌مراتب ضروری‌تر و حیاتی‌تر از پرداختن به عوامل نابودکننده برای مبارزه با فقر است. اگر با عوامل پیشگیری آشنا شده و آنها را در زندگی فردی و اجتماعی خود مدنظر قرار دهیم، در نتیجه با فقر و گسترش آن مواجه نشده و نیازی به مبارزه با آن نیز وجود نخواهد داشت. در دین مبین اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین، آموزه‌های متعددی به منظور پیشگری از ایجاد و گسترش فقر بیان شده که لازم است با روشی متن محور، نظام‌مند و دقیق، شناسایی و تبیین شود. به همین دلیل در این مقاله تلاش شده با استفاده از روش «تحلیل مضمون» به مطالعه گسترده‌ایات اقتصادی قرآن کریم و نیز روایات مرتبط با موضوع در مجامع حدیثی پرداخته و از ره‌آورد تحلیل مضمونی و ترسیم شبکه مضامین گسترده آنها، عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش فقر در جامعه اسلامی را از منظر قرآن کریم و اهل بیت(ع) تبیین نمائیم. یافته‌های تحقیق نشان می دهند که در آموزه‌های دینی مجموعاً 30 مضمون کلیدی و مهم به عنوان عوامل مؤثر بر ایجاد فقر در جامعه اسلامی اشاره شده که در دو دسته عوامل خُرد و کلان طبقه‌بندی شده و هرکدام نیز به دو دسته عوامل معنوی ـ معیشتی و عوامل اجتماعی ـ حکومتی تقسیم می‌شوند. | ||
| Keywords | ||
| قرآن کریم; فقه الحدیث; فقر; ثروت; روش تحلیل مضمون | ||
| References | ||
|
قرآن کریم. آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین (1366ش)، شرح آقا جمال خوانساری بر غررالحکم و درر الکلم، محقق: جلال الدین محدث و حسینی ارموی، تهران: دانشگاه تهران. ابن ابی الحدید، عبدالحمید (1404ق)، شرح نهج‌البلاغه، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی. ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین (1405ق)، عوال اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، محقق: مجتبی عراقی، قم: دار سیدالشهدا. ابن بابویه، محمد بن علی (1362ش)، الخصال، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن بابویه، محمد بن علی (1385ش)، علل الشرایع، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن بابویه، محمد بن علی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1404ق)، تحف العقول، مصحح: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین قم. ابن فهد حلی، احمد بن محمد (1407ق)، عدة الداعی و نجاح الساعی، تصحیح: احمد موحدی قمی، قم: دارالکتب الاسلامی. برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371ق)، المحاسن، مصحح: جلال الدین محدث، قم: دارالکتب الاسلامیه. پاینده، ابوالقاسم (بی تا)، نهج الفصاحه، تهران: نشر دنیای دانش تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غررالحکم و درر الکلم، محقق: سید مهدی رجائی، قم: دار الکتب الاسلامی. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت(ع). حر عاملی، محمد بن حسن (1414ق)، هدایة الامه الی احکام الائمة، مشهد: آستانه قدس رضوی. حکیمی، محمدرضا و برادران (1408ق)، الحیاة، تهران: نشر الثقافة الاسلامیه. خاکی، غلامرضا (1390ش)، روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه نویسی، تهران: انتشارات بازتاب. خدادادکاشی، فرهاد؛ حیدری، خلیل (1388ش)، «اندازه گیری شاخص های فقر بر اساس عملکرد تغذیه ای خانوارهای ایرانی»، پژوهشنامه اقتصادی، سال نهم، شماره 3. سید رضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغه، مصحح: صبحی صالح، قم: انتشارات هجرت. شعیری، محمد بن محمد (بی تا)، جامع الاخبار، نجف: مطبعة حیدریه. طبرسی، علی بن حسن (1385ق)، مشکاة الانوار، نجف: مکتبه الحیدریه. طبرسی، فضل بن حسن (1373ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو. طوسی، محمد بن الحسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه. عابدی جعفری، حسن و همکاران (1390ش)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 10، صص 151-198. فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375ق)، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم: انتشارات رضی. قطب الدین راوندی، سعید بن هبه الله (1409ق)، الخرائج و الحرائج، قم: مؤسسه امام المهدی(عج). قطب الدین راوندی، سعیدبن هبه الله (1407ق)، الدعوات، قم: مؤسسه امام المهدی(عج). کراجی، محمد بن علی (1410ق)، کنز الفوائد، قم: دارالذخائر. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه. لیثی واسطی، علی بن محمد (1376ش)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث. مجذوب تبریزی، محمد (1429ق)، الهدایا لشیعة الائمه الهدی، قم: درالحدیث. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار(ع)، بیروت: دار احیاء التراث العربی. مجلسی، محمد تقی (1406ق)، روضة المتقین، قم: موسسه فرهنگ اسلامی کوشانبور. محمدی، محمدعلی؛ دادهیر، ابوعلی؛ سیفی، علیرضا؛ مشتاق، روشنک (1391ش)، «فراتحلیل مطالعات فقر در ایران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 45. نوری، حسن بن محمد (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، قم: موسسه آل البیت(ع). Attride-Stirling, J. (2001), “Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research”, Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, Pp. 385-405. Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101. Patton, M. Q. (1990), Qualitative evaluation and research methods, Thousand Oaks, CA: Sage. | ||
|
Statistics Article View: 1,067 PDF Download: 874 |
||