رسول و نبی در اندیشه مفسران و متکلمان؛ سیر تطور و نقد دیدگاه ها

قرآن کریم.

آلوسی، محمود­ بن­عبدالله، (1415ق)، روح ­المعانی ­فی ­تفسیر القرآن ­العظیم ­و ­السبع ­المثانی، بیروت: دار الکتب ­العلمیه.

ابن ­ابی ­جامع، علی بن حسین، (1413ق)، الوجیز ­فی ­تفسیر القرآن­ العزیز، قم: دارالقرآن الکریم.

ابن ­ابی ­حاتم، عبدالرحمن بن محمد، (1419ق)، تفسیر ­القرآن ­العظیم، ریاض: مکتبه نزار مصطفی الباز.

ابن­ ابی ­شریف، مقدسی، (1425ق)، المسامره ­­شرح­ المسایره­­ فی ­­العقائد­ المنجیه ­فی ­الاخره، بیروت: المکتبه العصریه.

ابن ­اثیر، مبارک­بن­محمد، (1367ش)، النهایه فی­ غریب­ الحدیث ­و الاثر، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

ابن بابویه، محمدبن­علی، (1414ق)، الإعتقادات، قم­: المؤتمر ­العالی ­للشیخ ­المفید.

ابن ­بدرالدین، حسین، (1422ق)، ینابیع النصیحه فی العقائد الصحیحه، صنعاء: مکتبه البدر.

ابن ­درید، محمد­بن­حسن، (1987م)، جمهرۃ اللغه، بیروت: دارالعلم للملایین.

ابن ­عاشور، محمد­طاهر، (1420ق)، تفسیر التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.

ابن ­عباس، عبدالله، (1412ق)، تنویر ­المقباس ­من ­تفسیر ­ابن­عباس، بی­جا: دارالکتب الاسلامیه.

ابن ­عربی، محمد­بن­علی، (1422ق)، تفسیر ابن­عربی (تأویلات عبدالرزاق)، بیروت: دار­إحیاء التراث ­العربی.

ابن ­عربی، محیی­الدین، (1414ق)، التوحید­ العقیده، دمشق: دارالکتاب العربی.

ابن ­عطیه، عبدالحق ­بن­غالب، (1422ق)، المحرر ­­الوجیز ­فی تفسیر الکتاب ­العزیز، بیروت: دارالکتب ­العلمیه، منشورات محمد علی بیضون.

ابن ­فارس، احمد، (1404ق)، معجم المقاییس اللغه، قم: مکتب­ الاعلام ­الاسلامی.

ابوالسعود، محمد­بن­محمد، (1983م)، ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن ­الکریم، بیروت: دار­إحیاء­ التراث ­العربی.

ابونعیم اصفهانی، (1412ق)، دلائل النبوه، بیروت: دار النفائس.

امین، نصرت بیگم، (بی‌تا)، تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، بی­جا: بی­نا

بحرانی، هاشم ­بن­سلیمان، (1415ق)، البرهان فی تفسیر ­القرآن، قم: موسسه­ البعثه.

بروجردی، محمد ابراهیم، (1366ش)، تفسیر جامع، تهران: کتابخانه صدر.

بغوی، حسین­بن­مسعود، (1420ق)، تفسیر البغوی­ المسمی معالم ­التنزیل، بیروت: دار­ إحیاء ­التراث ­العربی.

بیضاوی، عبدالله­بن­عمر، (1418ق)، انوار التنزیل و أسرار ­التأویل، بیروت: دار­إحیاء ­التراث ­العربی.

تفتازانی، سعد­الدین، (1409ق)، شرح المقاصد، قم­: الشریف­ الرضی.

ثعلبی، احمد­بن­محمد، (1422ق)، الکشف و البیان­، بیروت: دار­احیاء ­التراث ­العربی.

جاحظ، (2002م)، رسائل الجاحظ، بیروت: دار و مکتبة الهلال.

جلالیان، حبیب­الله، (1378ش)، تایخ تفسیر قرآن کریم، تهران: اسوه.

جوهری، اسماعیل­بن­حماد، (1404ق)، الصحاح؛ تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دارالعلم للملایین.

جوینی، عبدالملک، (1416ق)، الإرشاد إلی قواطع الأدله فی أول الاعتقاد، بیروت: دارالکتب­ العلمیه.

حائری طهرانی، علی، (1338ش)، مقتنیات الدرر، تهران: دارالکتب ­الإسلامیه.

حسینی همدانی، محمد، (1404ق)، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: لطفی.

حویزی، عبدعلی­بن­جمعه، (1415ق)، تفسیر نورالثقلین، مصحح: رسولی، هاشم، قم: اسماعیلیان.

خازن، علی­بن­محمد، (1415ق)، تفسیر­ الخازن ­المسمی ­لباب ­التأویل­ فی­ معانی ­التنزیل، مصحح: شاهین، عبدالسلام، بیروت: دارالکتب ­العلمیه.

خسروانی، علیرضا، (1390ق)، تفسیر خسروی، تهران: کتابفروشی اسلامی.

خطیب شربینی، محمد­بن­احمد، (1425ق)، تفسیر الخطیب الشربینی المسمی السراج المنیر، بیروت: دارالکتب ­العلمیه.

خمینی، روح‌الله، (بی­تا)، کشف الاسرار، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

دینوری، عبدالله­بن­محمد، (1424ق)، تفسیر ابن ­وهب المسمی الواضح فی تفسیر القرآن ­الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه.

رشید رضا، محمد، (1414ق)، تفسیر القرآن ­الکریم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت: دارالمعرفه.

زمخشری، محمود­بن­عمر، (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأتاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دارالکتاب ­العربی.

سبحانی، جعفر، (1412ق)، الإلهیات ­علی ­هدی ­الکتاب ­و السنه ­و ­العقل، قم: المرکز ­العالمی ­للداراسات ­الاسلامیه.

سبحانی، جعفر، (1421ق)، مفاهیم القرآن، قم: مؤسسه الامام ­الصادق.

سبحانی، جعفر، (1425ق)، الفکر الخالد فی بیان العقائد، قم: مؤسسه الامام ­الصادق.

سلطان­ علی ­شاه، ­محمد، (1408ق)، بیان ­السعادۃ ­فی ­مقامات ­العبادۃ، بیروت: مؤسسه ­الأعلمی للمطبوعات.

سمرقندی، نصر­بن­محمد، (1416ق)، تفسیر السمرقندی ­المسمی بحرالعلوم، بیروت: دارالفکر.

سید قطب، (1425ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.

سیوطی، جلال­الدین، (1416ق)، البهجه المرضیه، قم: اسماعیلیان.

شاه عبدالعظیمی، حسن، (1363ق)، تفسیر اثنی عشری، تهران: میقات.

شبر، عبدالله، (1407ق)، الجوهر ­الثمین فی تفسیر الکتاب ­المبین، کویت: شرکة مکتبة­ الالفین.

شبر، عبدالله، (1410ق)، تفسیر القرآن ­الکریم، قم: موسسه دارالهجرة.

شحرور، محمد، (بی­تا)، الکتاب و القرآن قرائه معاصره، دمشق: الأهالی للطباعة و النشر والتوزیع.

شریف مرتضی، (1411ق)، الذخیرۃ فی علم­ الکلام، قم: مؤسسه النشر ­الاسلامی.

صاحب بن­عباد، اسماعیل­، (1414ق)، المحیط فی اللغه، بیروت: عالم الکتب.

صادقی تهرانی، محمد، (1419ق)، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: مکتبة محمد ­الصادقی ­الطهرانی.

صبحی منصور، احمد، (2005م)، القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلامی، نسخه الکترونیکی مندرج در سایت اهل القرآن.

صدرالمتألهین، محمدبن­ابراهیم، (1382ش)، شرح اصول الکافی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

طباطبایی، محمدحسین، (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه ­الأعلمی ­للمطبوعات.

طبرانی، سلیمان­بن­احمد، (2008م)، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن ­العظیم، اردن: دارالکتاب الثقانی.

طبرسی، فضل­بن­حسن، (1372ش)، مجمع ­البیان ­لعلوم ­القرآن، مصحح: یزدی ­طباطبایی، فضل­الله؛ رسولی، هاشم، تهران: ناصرخسرو.

طبرسی، فضل­بن­حسن، (1412ق)، تفسیر جوامع ­الجامع، قم: حوزه علمیه قم.

طبری، حسن­بن­علی، (1376ش)، تحفه الأبرار فی مناقب الأئمه ­الأطهار، تهران: میراث مکتوب.

طبری، محمدبن­جریر، (1412ق)، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت: دارالمعرفه.

طرابیشی، جورج، (2015م)، من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث، بیروت: دارالساقی.

طریحی، فخرالدین­بن­محمد، (1375ش)، مجمع البحرین، تهران: مکتبة المرتضظویه.

طنطاوی، ا­بن­جوهری، (1425ق)، الجواهر فی تفسیر القرآن الکریم، مصحح: شاهین، محمد­عبدالسلام، بیروت: دارالکتب ­العلمیه.

طنطاوی، محمد­سید، (1997م)، التفسیر الوسیط للقرآن­الکریم، قاهره: نهضة المصر.

طوسی، ابوجعفرمحمد، (1406ق)، ­الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت: دارالأضواء.

طوسی، محمدبن­حسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیر­القرآن، بیروت: دارإحیاء ­التراث ­العربی.

طیب، عبدالحسین، (1369ش)، اطیب ­البیان فی تفسیرالقرآن، تهران: اسلام.

عارفی، محمد اسحاق (1386ش)، «برخی از شبهات درون دینی خاتمیت»، الهیات و حقوق، شماره24.

علامه حلی، حسن­بن­یوسف، (1365ش)، الباب الحادی العشر، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.

علامه حلی، حسن­بن­یوسف، (1982م)، نهج­ الحق و کشف ­الصدق، بیروت: دارالکتاب ­اللبنانی.

فاضل مقداد، (1422ق)، اللوامع الإلهیه فی المباحث ­الکلامیه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

فخر رازی، محمد­بن­عمر، (1420­ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: داراحیاء التراث ­العربی.

فراء، یحیی­بن­زیاد، (1980م)، معانی القرآن، قاهرۃ: الهیئه­ المصریة ­العامة ­للکتاب.

فراهیدی، خلیل­بن­احمد، (1410ق)، کتاب العین، قم: مؤسسه دارالهجرة.

فیاض لاهیجی، (1372ش)، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، تهران: انتشارات الزهراء.

فیاض لاهیجی، (1383ش)، گوهر مراد، تهران: نشر سایه.  

فیروزآبادی، محمدبن­یعقوب، (1415ق)، القاموس المحیط، بیروت: دارالکتب ­العلمیه.

فیض کاشانی، ملا ­محسن، (1377ش)، علم الیقین فی اصول الدین، قم: انتشارات بیدار.

فیض کاشانی، ملا محسن، (1415ق)، تفسیر الصافی، تصحیح: اعلمی، حسین، تهران: مکتبة ­الصدر.

فیض کاشانی، ملا محسن، (1418ق)، الاصفی فی تفسیر ­القرآن، قم: مرکز ­النشر التابع لمکتب الإعلام ­الإسلامی.

قاضی عبدالجبار، (1422ق)، شرح الاصول ­الخمسه، بیروت: دار احیاء ­التراث ­العربی.

قاضی عیاض، (1407ق)، الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، عمان: دارالفیحاء.

قرشی بنابی، (1371ش)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب ­الاسلامیه.

قرطبی، محمدبن­احمد، (1364ش)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: بی‌نا.

قطب، سید، (1425ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.

قمی مشهدی، محمدبن­محمدرضا، (1368ش)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

قونوی، اسماعیل­بن­محمد، (1422ق)، حاشیه القونوی علی تفسیر الإمام البیضاوی و معه حاشیه ابن التمجید، مصحح: عمر،عبدالله­ محمود، بیروت: دارالکتب ­العلمیه

قیصری، داود، (1381ش)، رسائل قیصری، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

کاشانی، محمدبن­مرتضی، (1410ق)، تفسیر المعین، قم: کتابخانه عمومی آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره).

کاشانی، ملافتح­الله، (بی­تا)، منهج ­الصادقین فی الزام­ المخالفین، تهران: کتابفروشی اسلامی.

کاشفی، حسین­بن­علی، (بی­تا)، تفسیر حسینی (مواهب علیّه)، سراوان: کتابفروشی نور.

ماتریدی، محمدبن­محمد، (1426ق)، تأویلات­ اهل ­السنه، بیروت: دارالکتب ­العلمیه.

ماوردی، علی­بن­محمد، (بی‌تا)، النکت ­و ­العیون­ تفسیر الماوردی، بیروت: دارالکتب العلمیه

محسنی رکاوندی، هادی (1386ش)، «بررسی نوع خطاب­های خداوند به انبیاء»، بلاغ مبین، شماره11و 12.

محمود، عبدالحلیم (1395ق)، «النبوه دراسة من القرآن الکریم»، البحوث الاسلامیة، العدد2.

مراغی، احمدمصطفی، (بی‌تا)، تفسیر المراغی، بیروت: دارالمعرفه.

مصطفوی، حسن، (1430ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب ­العلمیه.

مطهری، مرتضی، (1387ش)، خاتمیت، تهران: صدرا.

معرفت، محمد هادی، (1379)، تفسیر و مفسران، قم: مؤسسه فرهنگی التمهید.

مغنیه، محمدجواد، (1424ق)، التفسیر الکاشف، قم: دارالکتاب­ الاسلامی.

مفید، محمدبن­محمد، (1413ق)، اوائل ­المقالات فی المذاهب و المختارات، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.

مکارم شیرازی، ناصر، (1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب­الاسلامیه.

مکی ­بن­حموش، (1429ق)، الهدایه إلی بلوغ النهایه، شارجه: جامعه الشارقه.

مهائمی، علی­بن­احمد، (1403ق)، تفسیر القرآن ­المسمی تبصیر الرحمن و تیسیر المنان، بیروت: عالم الکتب.

مؤیدی، ابراهیم ­بن­محمد، (1422ق)، ­الإصباح علی ­المصباح فی معرفه الملک­الفتاح، صنعاء: موسسه ­الامام ­زیدبن­علی.

نسفی، عبدالله­بن­احمد، (1416ق)، تفسیر النسفی مدارک ­التنزیل و حقائق ­التأویل، بیروت: دارالنفائس.

نظام­ الاعرج، حسن­بن­محمد، (1416ق)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت: دارالکتب­ العلمیه.

وصفی، محمدرضا؛ شفیعی، سید روح‌الله (1392ش)، «نبی و رسول در کتاب مقدس و قرآن»، مطالعات تاریخ اسلام، شماره 18.

 هاشمی­رفسنجانی، اکبر، (1386ق)، تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، قم: بوستان کتاب.

Rubin, uri, (2008), Prophets and Prophethood, Encyclopaedia of the Qurʾān, Andrew Rippin.