
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,393 |
Article View | 8,243,121 |
PDF Download | 4,234,651 |
تحلیل کارکرد افعال حرکتی در قرآن کریم با رویکرد شناختی | ||
مطالعات قرآن و حدیث | ||
Article 6, Volume 12, Issue 2 - Serial Number 24, April 1398, Pages 103-133 PDF (500.66 K) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/quran.2019.2475 | ||
Authors | ||
فاطمه میرخالقداد1; ولی الله حسومبی* 2 | ||
1کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران. | ||
2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران | ||
Receive Date: 26 November 2018, Revise Date: 04 February 2019, Accept Date: 06 March 2019 | ||
Abstract | ||
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی کارکرد افعال حرکتی در قرآن کریم با رویکرد شناختی، در چارچوب ردهشناسی شناختی تالمی، گردآوری شده است. قرآن کریم با کاربرد افعال حرکتی، امور غیرمکانی و انتزاعیِ دور از فهم مخاطب را مفهومسازی کرده است. این نوشتار که به روش توصیفی ـ تحلیلی گردآوری شده، نمونههایی از افعال حرکتی مسیرنما و شیوهنما در قرآن کریم و نحوه مفهومسازی رویدادها در آیات قرآن را با تکیه بر اصول معناشناسی شناختی مورد بررسی قرار میدهد. طبق بررسیهای انجام گرفته، در قرآن کریم انواع مختلف افعال حرکتی بهمنظور مفهومسازی امور انتزاعی مثل رحمت، حساب، ذکر، یوم و... استفاده شده و انواع مفاهیم معنایی حرکت در افعال قرآن بازنمایی شده است. گاهی فعل به صورت شیوهنما به کار برده شده و مسیر در حروف حرکتی مفهومسازی شده و گاهی مسیر در خود فعل واژگانی شده است. حروف حرکتی (قمر) در قرآن کریم - که مسیر در آنها بازنمایی شده است- را میتوان با توجه به رابطه میان پیکر و زمینه، به دو گروه پویا و ایستا تقسیم کرد که هرکدام متناسب با مفهومسازی مورد نظر به کار رفته است. | ||
Keywords | ||
قرآن کریم; رویداد حرکتی; افعال پویا و ایستا; معناشناسی شناختی | ||
References | ||
قرآن کریم. ابن منظور، محمد بن کرم، ( 1414 ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر، چاپ سوم. ابوالحسنیچیمه، زهرا، (1390)، «انواع نمود واژگانی در افعال فارسی»، مجله ادب فارسی، دوره اول، ش6. صص101-120. ابوزید، نصرحامد (1380)، معنای متن: پژوهشی در علوم قرآن، ترجمه مرتضی کریمینیا، تهران: انتشارات طرح نو. باقری خلیلی، علی اکبر؛ محرابی کالی، منیره (1392)، «طرحواره چرخشی در غزلیات سعدی وحافظ»، فصلنامه علمی پژوهشی نقد ادبی، سال 6، ش 23، صص125-148. بامشادی، پارسا؛ بامشادی، جواد؛ انصاریان، شادی (1395)، «بررسی معنایی سه حرف اضافه æ و tɑ، wæl در کردی گورانی از دیدگاه شناختی»، ماهنامه جستارهای زبانی، ش4، پیاپی32، صص 59-80. بستانی، قاسم؛ سپه وند، وحید (1390)، «کاربرد روشهای معناشناسی نوین در پژوهشهای قرآنی»، مطالعات قرآن و حدیث، سال5، ش اول، صص 165-186. بیاد، صغری (1395)، تصویرپردازیهای حرکتی در جزءاول تا دهم قرآن کریم، پایاننامه ارشد، بوشهر: دانشگاه خلیج فارس. جاسم سلمان، علی (2003 )، موسوعه معانی الحروف العربیه، عمان: دار اسامه للنشر و التوزیع. راسخمهند، محمد (1393)، درآمدی بر زبانشناسی شناختی: نظریهها و مفاهیم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، چاپ اول. راغب اصفهانی، حسینبنمحمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، بیروت: دارالعلم الدارالشامیه، چاپ اول. روشن، بلقیس؛ اردبیلی، لیلا (1395)، مقدمهای بر معناشناسی شناختی، تهران: نشر علم، چاپ دوم. شاه حسینی، فائقه؛ روشن، بلقیس؛ صبوری، نرجس بانو (1395)، «بررسی تطبیقی افعال مسیرنمای زبانهای فارسی میانه و نو»، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 42، صص167-193. صباحی گراغانی، حمید (1393)، بررسی زبان شناختی و روان شناختی تصاویر بیانی در قرآن کریم (مطالعهی مورد پژوهانهی سورهی مبارکهی بقره)، رسالهی دکترا، مشهد: دانشگاه فردوسی. صفایی بوشهری، غلامعلی (1379)، ترجمه و شرح مغنی الادیب عن کتب الاعاریب 1-4، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان. صفوی، کورش (1387)، درآمدی برمعناشناسی، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر. صفوی، کورش، (1382)، «بحثی دربارهی طرحهای تصویری از دیدگاه معنیشناسی شناختی»، نامه فرهنگستان، ش 21، صص 65-85. طباطبایی، محمد حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ پنجم. طبرسی، فضلبنحسن (1372)، مجمعالبیان فی تفسیر القرآن، به کوشش محمد جواد بلاغی، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، کتاب العین، قم: انتشارات هجرت، چاپ دوم . فرع شیرازی، حیدر؛ بیاد، صغری ( 1437ق)، «تأثیر عنصر الحرکه للافعال فی الصور البیانیه حکم نهج البلاغه نموذجا »، افاق الحضاره الاسلامیه، اکادیمیه العلوم الانسانیه و الدراسات الثقافیه، شماره دوم، صص135-157. قائمی، مرتضی؛ ذوالفقاری، اختر (1395)، «طرحوارههای تصویری در حوزه سفر زندگی دنیوی و اخروی در زبان قرآن»، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای ادبی – قرآنی، سال چهارم، ش 3. صص1-22. قائمینیا، علیرضا (1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول. گلفام، ارسلان؛ افراشی، آزیتا؛ مقدم، غزاله (1392)، «مفهومسازی افعال حرکتی بسیط زبان فارسی: رویکردی شناختی»، فصلنامه مطالعات زبان و گویشهای غرب ایران، سال اول، ش3. صص103-122. محمدقاسمی، حمید (1387)، جلوههایی از هنر تصویرآفرینی در قرآن، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی، چاپ اول. مسگرخویی، مریم (1394)، «بازنمود اطلاعات شیوه در فعلهای حرکتی فارسی براساس نظریه الگوهای واژگانی شدگی»، نشریه پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، سال پنجم، ش10. صص 75-90. نیلی پور، رضا (1394)، زبانشناسی شناختی و انقلاب دوم شناختی، تهران: هرمس. هوشنگی، حسین و سیفی پرگو، محمود(1388)، «استعارههای مفهومی در قرآن ازمنظر زبانشناسی شناختی»، پژوهشنامه علوم و معارف قرآن، سال اول، ش3، صص9-34. واعظی، هنگامه؛ نوعی هشجین، معراج؛ رضی نژاد، محمد ( 1395)، «بازنمود مفاهیم معنایی در افعال حرکتی زبان ترکی آذری براساس نظریه تالمی»، دوفصلنامه زبانشناسی گویشهای ایرانی، سال اول، ش2، صص102-121. ولایتی، مریم؛ مشکین فام، بتول (1389)، «نقش عنصر حرکت در حیات بخشی به تصاویر قرآنی و بررسی آن در جزء های 28 و 29 قرآن کریم»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره اول. صص105-138. ویسی، الخاص؛ دریس، فاطمه (1394)، «کاربرد طرحوارههای تصویری در رباعیات وحشی بافقی از دیدگاه معناشناسی»، فصلنامه زیبایی شناسی ادبی، سال12، ش23، صص9-26. یوسفی راد، فاطمه (1387)، بررسی حروف اضافه زبان فارسی در چارچوب معناشناسی شناختی با نگاه ویژه به حروف اضافه مکانی، رساله دکترا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. Johnson, Mark, (1987) The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago University Press, pp.356-360. Lakoff, G. (1993), The contemporary theory of metaphor, In Geeraerts, Dirk (Ed.) Cognitive linguistics: basic readings, (Cognitive linguistics research; 34). Mouton de Gruyter Berlin, New York, pp.185-238. Slobin, D. I. (2006a). “What Makes Manner of Motion Salient?”. In M. Hickmann & S. Robert (Eds.), Space In Language: Linguistic Systems and Cognitive Categories. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins, pp. 59-82 Talmy, L. (2000a). Toward a Cognitive Semantics. vol. 1. Cambridge: MIT Press. Talmy,L (2000b). Toward a cognitive semantics, vol.2. cambridge: MIT Press. | ||
Statistics Article View: 856 PDF Download: 579 |