News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,857 |
| PDF Download | 4,499,382 |
نگاهی حقوقی به کارکرد، ماهیت و ساختار صندوق تضمین تسویه وجوه در بازار بورس و اوراق بهادار | ||
| تحقیقات مالی اسلامی | ||
| Article 12, Volume 9, Issue 1 - Serial Number 17, August 1398, Pages 295-326 PDF (806.57 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (حقوق مالی اسلامی) | ||
| DOI: 10.30497/ifr.2019.2406 | ||
| Authors | ||
| سیدعلی حسینی1; محمدصادق ذوقی2; سیدمرتضی شهیدی* 3 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 3استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 09 October 2018, Revise Date: 18 May 2019, Accept Date: 26 May 2019 | ||
| Abstract | ||
| عملیات تسویه و پایاپای معاملات اوراق بهادار، با ریسک‌های متعددی روبرو است. برخی از این ریسک‌ها توسط ابزارهایی همچون ودیعه (وجه تضمین اولیه) توسط اتاق پایاپای قابل‌کنترل است؛ لیکن پس از کاربست همه این ابزارها، ریسک نکول یکی از متعاملین در مرحله تسویه و ایفای تعهدات همچنان وجود دارد. در چنین شرایطی با توجه به حساسیت تسویه تمامی معاملات در موعد مقرر (روز دوم معامله سهام) بازار با ریسک‌های متعددی مواجه می‌گردد. صندوق تضمین تسویه در سال 1391 توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با چنین رویکردی تأسیس شد تا اتاق پایاپای بتواند به‌عنوان طرف معامله مرکزی به مدیریت ریسک‌های تسویه بپردازد. تحقیق حاضر باهدف تحلیل حقوقی این نهاد جدیدالتأسیس در سه بخش تألیف گشته است. در بخش اول سه کارکرد کنترل ریسک معاملات، ایجاد قابلیت مکانیسم طرف معامله مرکزی یا CCP برای اتاق پایاپای و همچنین افزایش امنیت بازار سرمایه موردبررسی قرار می‌گیرد. در تحلیل ماهیت فقهی- حقوقی صندوق تضمین تسویه، پس از بررسی عقود مختلف نهایتاً عقد رهن با شرط وکالت به‌عنوان نظر مختار نگارندگان انتخاب می‌شود. در بخش سوم نیز ساختار صندوق تضمین تسویه با تکیه‌بر دستورالعمل جدید صندوق تضمین تشریح خواهد شد. | ||
| Keywords | ||
| صندوق تضمین; اتاق پایاپای; نکول; تسویه معاملات; اوراق بهادار; سپرده‌گذاری; بورس. طبقه‌بندی H11; P48; G23; D53; D51 :JEL | ||
| References | ||
|
ابن‌غنیم، ابو‌بلال غنیم‌بن عباس (1364). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع (جلد 3)، تهران: مکتبه الصدوق. اسکینی، ربیعا (1392). حقوق تجارت؛ شرکت‌های تجاری، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). اسکینی، ربیعا (1394). حقوق تجارت؛ ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). امامی، سیدحسن (1373). حقوق مدنی. تهران: اسلامیه. بابایی، ایرج (1382). حقوق بیمه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). برومند، شهرزاد؛ فخرحسینی، سیدفخرالدین؛ امینی، صفیار؛ و شاه‌حسینی، سمیه (1387). امنیت اقتصادی در ایران و چند کشور منتخب (مطالعه تطبیقی). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران. پاسبان، محمدرضا (1395). حقوق شرکت‌های تجاری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). تسخیری، محمد‌علی (1380). سپرده‌های بانکی تطبیق فقهی و احکام آن. فصلنامه فقه اهل‌بیت، 25(7)، 59-78. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (بی‌تا). فرهنگ حقوق. بی‌جا، معرفت. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378- الف). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378- ب). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش. خان، احمد؛ و طریق‌الله، حبیب (1387). مدیریت ریسک و بررسی عوامل بروز ریسک و بررسی عوامل بروز آن در صنعت خدمات مالی اسلامی (محمدمهدی موسوی‌بیوکی، مترجم). تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. دستورالعمل اصلاحی صندوق تضمین تسویه معاملات بورس و اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، مصوب 06/08/1396. دستورالعمل ثبت، سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای، مصوب 13/05/1388. راعی، رضا؛ و سعیدی، علی (1383). مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). سایمون، مایکل (1380). دادوستد اوراق بهادار؛ عملیات و تسویه (علی پارسائیان، مترجم). تهران: سازمان بورس اوراق بهادار. شهیدی، سیدمرتضی (1396). قواعد حقوقی حاکم بر معاملات در بورس‌های کالایی. تهران: میزان. شهیدی، مهدی (1387). شروط ضمن عقد. تهران: مجد. شهیدی، مهدی (1392). حقوق مدنی (۶)؛: عقود معیّن (۱) (بیع - معاوضه - اجاره - جعاله - قرض - صلح). تهران: مجد. صالح‌آبادی، علی؛ محمدی، میثم؛ و مرزانی، سیدجواد (1395). رتبه‌بندی شرکت‌های کارگزاری بورس اوراق بهادار تهران براساس معیارهای ریسک تسویه صندوق تضمین تسویه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه. فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، 5(20)، 25-38. صفاریان، مریم؛ و کریمی، عباس (1383). صندوقتضمینبورس ساختارنهادیومقرراتپیشنهادیبرایبازارسرمایهایران. تهران: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران. طوسی، محمدبن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه (جلد 1). تهران: مکتبه المرتضویه. طوسی، محمدبن علی‌بن حمزه (1418). الوسیله الی نیل الفضیله. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره). علامه‌حلی، حسن‌بن یوسف (1378). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامی (جلد 1). قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام. عبدی‌پور‌فرد، ابراهیم (1391). مباحثی تحلیلی از حقوق تجارت. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. فاضل‌آبی، حسن‌بن ابی‌طالب یوسفی (1417ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع (جلد ۱ و 2). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. فرهنگ، منوچهر (1373). فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی (جلد 2). تهران: البرز. قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مصوب 30/10/1389. قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب 02/09/1384. قانون تأسیس بورس اوراق بهادار، مصوب 27/02/1345. قانون اوقاف، مصوب 22/04/1354. قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و امور خیریه، مصوب 02/10/1363. قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مصوب 15/10/1389. کاتبی، حسینقلی (1375). حقوق تجارت. تهران: گنج دانش. کاتوزیان، ناصر (1373). حقوق مدنی؛ معاملات معوض - عقود تملیکی - بیع - معاوضه - اجاره - قرض ضمیمه قانون روابط موجر و مستأجر مصوب سال ۱۳۷۶. تهران: میزان. کاتوزیان، ناصر (1376). حقوق مدنی؛ دوره عقود معیّن. تهران: میزان. کاتوزیان، ناصر (1386). اموال و مالکیت. تهران: میزان. کاتوزیان، ناصر (1396). دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد 2)، تهران: گنج دانش. گزارش عملکرد صندوق تضمین تسویه، سه‌ماهه دوم سال 1391. مطهری، مرتضی (1394). مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا. معبدی، دانا (1393). مبانی، ساختار و عملکرد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با تأکید برنهاد پایاپای، صندوق تضمین و نظام ودیعه (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران. مؤتمنی‌طباطبائی، منوچهر (1373). حقوق اداری. تهران: . تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). موسوی‌خ‍م‍ی‍ن‍ی، سیدروح‌الله (1379). تحریر‌الوسیله (جلد 1)، قم: دارالعلم. مهریزی، مهدی؛ بجنوردی، حسن (1377). القواعد الفقهیة (جلد 1) قم: الهادی. میرزایی‌منفرد، غلامعلی (1389). حقوق کیفری بازار اوراق بهادار. تهران: میزان. نوین، پرویز؛ خواجه‌پیری، عباس (1377). حقوق مدنی (۶). تهران: گنج دانش. هادوی‌نیا، علی‌اصغر (1378). قرض‌الحسنه و آثار اقتصادی آن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. Abdipoor Fard, I., (2012). Analytical Discussions of Business Law. Qom: Hozeh and University Research Institute. (In Persian). Allama Hali, H, I, Y., (1999). Tahrir al-Ahkam al-Shari'a on the religion of Imami (Vol. 1). Qom: Imam Sadegh Institute, Peace be upon him. (In Persian). Babaei, I, (2003). Insurance rights. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt). (In Persian). Boroumand, S; Fakhrah Hosseini, S, F; Amini, S; & Shah Hosseini, S (2008). Economic Security in Iran and Several Selected Countries (Comparative Study). Tehran: Research Center of the Islamic Consultative Assembly of the Islamic Republic of Iran. (In Persian). Corrective Instructions of the Securities and Exchange Commission of the Tehran Stock Exchange and the OTC of Iran, approved on 08/06/2017. (In Persian). Emami, S, H., (1994). Civil Rights. Tehran: Islamia. Endowment Law, Approved on 1975. (In Persian). Farhang, M., (1994). The Great Culture of the Economic Sciences (Vol. 2). Tehran: Alborz. (In Persian). Fazel Abi, H, I, A, T, Y, (1417). Discovery of the Mysteries in a Brief Description of the Benefits (Vol. 1-2). Qom: Office of Islamic Publications Affiliated with the Qom Seminary Teachers Association. (In Persian). Gregory, J. (2014). Central Counterparties: Mandatory Central Clearing and Initial Margin Requirements for OTC Derivatives. John Wiley & Sons.
Griffith, S, J. (2012). Governing Systematic Risk; Toward a Governance Structure For Derivatives Clearing House. Emory Law Journal, 61, 1176.
Hadivinya, A, A., (1999). Gharz al-Hasna and its economic effects. Tehran: Research Institute of Islamic Culture and Thought. (In Persian). Ibn Ghanim, A, B, G, I, A., (1985). Comprehensive evidence in Sharh al-Mukhtasar al-Nafi '(Vol. 3), Tehran: Maktab al-Saduq. (In Persian). Instructions for Registration, Deposit, Settlement and Exchange, Approved on 2009. (In Persian). Jafari Langroudi, M, J., (1999). Extensive in the Terminology of law. Tehran: Danesh Library Library. (In Persian). Jafari Langroudi, M, J., (Beita). Culture of Law. Out of Place, Knowledge. (In Persian). Katozian, N., (1994). Civil Rights; Transactions - Exchange of Ownership Contracts - Purchase - Exchange - Rent - Debt Supplement to the Law on Landlord-Tenant Relations Approved in 1997. Tehran: Mizan. (In Persian). Katozian, N., (1997). Civil Law; the Period of Certain Contracts. Tehran: Mizan. (In Persian). Katozian, N., (2007). Property and ownership. Tehran: Mizan. (In Persian). Katozian, N., (2017). Introductory Course in Civil Law (Vol. 2), Tehran: Ganj-e-Danesh. (In Persian). Khan, A; & Tariqatullah, H., (2008). Risk Management and the Study of Risk Factors and the Study of Risk Factors in the Islamic Financial Services Industry (Mohammad Mehdi Mousavi Bioki, Translator). Tehran: Imam Sadegh University. (In Persian). Law of the Fifth Development Plan of the Islamic Republic of Iran, Approved on 2010. (In Persian). Law of the Fifth Five-Year Development Plan of the Islamic Republic of Iran, approved on 10/15/2010. (In Persian). Law on the Organization and Powers of the Hajj and Charity Organization, approved on 1984. (In Persian). Mehrizi, M; & Bojnourdi, H., (1998). The Rules of Jurisprudence (Vol. 1) Qom: Al-Hadi. (In Persian). Mirzaei Manfard, G, A., (2010). Criminal law market securities. Tehran: Mizan. (In Persian). Motahhari, M., (2015). Collection of works of Master Shahid Motahhari, Tehran: Sadra. (In Persian). Mousavi Khomeini, S, R, (2000). Tahrir al-Wasilah (Vol. 1), Qom: Dar al-Alam. (In Persian). Mutamtani Tabatabai, M, (1994). Administrative Law. Tehran, Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt). (In Persian). Novin, P; & Khajeh Piri, A., (1998). Civil Rights (6). Tehran: Treasure of Knowledge. (In Persian). Norman, P. (2011). The Risk Controllers: Central Counterparty Clearing in Globalised Financial Markets. John Wiley & Sons.
Pasban, M, R., (2016). The Rights of Commercial Companies. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt). (In Persian). Rai, R; & Saeedi, A., (2004). Fundamentals of Financial Engineering and Risk Management. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt). (In Persian). Report on the performance of the Settlement Guarantee Fund, the Second Quarter of 2012. (In Persian). Saffarian, M; & Karimi, A., (2004). Stock Exchange Guarantee Fund Institutional Structure and Proposed Regulations for the Iranian Capital Market. Tehran: Iranian Capital Market Research and Development Center. (In Persian). Salehabadi, A; Mohammadi, M; & Marzani, S, J., (2016). Ranking of Tehran Stock Exchange Brokerage Companies Based on the Settlement Risk Measures of the Securities Guarantee Fund of the Central Securities Depository Company and the Settlement of Funds. Journal of Investment Knowledge, 5(20). (In Persian). Securities Market Law of the Islamic Republic of Iran, Approved on 2005. (In Persian). Shahidi, M, (2008). Terms of Contract. Tehran: Majd. (In Persian). Shahidi, S, M., (2017). Legal Rules Governing Transactions in Commodity Exchanges. Tehran: Mizan. (In Persian). Shahidiya, M., (2013). Civil Law (6): Specific Contracts (1) (Sale - Exchange - Rent - Forgery - Loan - Peace). Tehran: Majd. (In Persian). Simon, M., (2001). Securities Trading, Operations and Settlement (Ali Parsaiyan, Translator). Tehran: Securities Exchange Organization. (In Persian). Skinini, R., (2015). Business Law; Bankruptcy and Liquidation. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt). (In Persian). Skinny, R., (2013). Commercial Law; Commercial Companies, Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Samt). (In Persian). Taskhiri, M, A., (2001). Bank Deposits of Jurisprudential Application and its Provisions. Ahl al-Bayt Jurisprudence Quarterly, 25 (7), 59-78. (In Persian). Temple, D., (2014). Fundamentals, Structure and Performance of the Central Securities Depository and Cash Deployment Company with an Emphasis on Exchange Rate, Guarantee Fund and Deposit System (Master's thesis). University of Science and Culture, Tehran, Iran. (In Persian). Tusi, M, I, H., (2008). Al-Mabsut fi Fiqh al-Imamiya (Vol. 1). Tehran: Al-Murtadawiyah School. (In Persian). Tusi, M, I, A, I, H., (1997). Al-Wasila to Nil Al-Fadhila. Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library. (In Persian). Writer, H, G., (1996). Business Law. Tehran: Treasure of Knowledge. (In Persian). | ||
|
Statistics Article View: 1,262 PDF Download: 700 |
||