
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,399 |
Article View | 8,252,376 |
PDF Download | 4,248,246 |
تحلیل ماهیت قراردادهای بالادستی صنعت نفت از منظر فقه امامیه | ||
مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
Article 4, Volume 10, Issue 2 - Serial Number 20, February 1397, Pages 77-99 PDF (572.65 K) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ies.2018.2231 | ||
Authors | ||
داوود منظور1; اصغر آقا مهدوی2; مسعود امانی3; روح اله کهن هوش نژاد* 4 | ||
1دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)، | ||
2دانشیار دانشکده اللهیات و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق (ع) | ||
3دکترای حقوق خصوصی و مدرس دانشگاه | ||
4دانشآموخته دکتری مدیریت قراردادهای بینالمللی نفت و گاز، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) | ||
Receive Date: 22 September 2016, Revise Date: 14 May 2017, Accept Date: 28 May 2016 | ||
Abstract | ||
صنعت نفت ایران برای توسعه، نیاز به جذب سرمایهگذاری و تکنولوژی دارد؛ این مهم نیز از طریق قراردادهای بالادستی حاصل میشود. در طول تاریخ بیش از 100 ساله صنعت نفت کشور شاهد بکارگیری قراردادهای مختلفی در این حوزه بودهایم. تطابق ماهیت این قراردادها با مبانی شرعی یکی از مهمترین ملاکهای استفاده و بکارگیری قراردادها در جمهوری اسلامی ایران است. موافقتنامههای نفتی به دو گروه امتیازی و قراردادی تقسیم میشوند. قراردادهای بالادستی صنعت نفت به دو گروه اصلی خدماتی و مشارکت در تولید تقسیم میشوند. تعهد به نتیجه (تحمل ریسکها و مخاطرات عدم اکتشاف) و تسهیم منافع (بازپرداخت هزینهها و تأمین سود مناسب برای پیمانکار با تخصیص بخشی از تولید میدان) ارکان اصلی قراردادهای نفتی بوده و تفاوت اصلی میان قراردادهای خدماتی و مشارکت در تولید در نحوه جبران خدمات پیمانکار است که در قراردادهای خدماتی به صورت نقدی و در قراردادهای مشارکت در تولید به صورت حصهای از نفت تولیدی پرداخت میشود. با تحلیل و تطبیق قراردادهای نفتی با نهادهای جعاله، اجاره، مضاربه و شرکت به این نتیجه رسیدیم که ماهیت هر دو قرارداد خدماتی و مشارکت در تولید با نهاد فقهی جعاله خاص انطباق دارد. از این رهگذر قراردادهای بیع متقابل (بهعنوان قراردادی مرکب از یک قرارداد خدمت و یک قرارداد بلندمدت فروش نفت خام) و قرارداد جدید نفتی ایران (IPC) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاند. | ||
Keywords | ||
فقه امامیه; قراردادهای بالادستی نفت; معدن; جعاله | ||
References | ||
ابراهیمی، سیدنصرالله و محمد شیریجیان (1393)، «قراردادهای بالادستی نفت و گاز نظام جمهوری اسلامی ایران و تبیین دلالتهای قانونی و الزامات قراردادهای جدید»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 3، بهار10، بهار، صفحه 1-252. امانی، مسعود (1389)، حقوق قراردادهای بین المللی نفت، تهران: دانشگاه امام صادق (). امانی مسعود و محسن اسماعیلی (1391)، «مطالعه تطبیقی مالکیت نفت و گاز در نظام های ملی و حقوق بینالملل»، حقوق تطبیقی (نامه مفید)، تابستان 1391، دوره 8 (18)، شماره 1 (91)، صص 26-3. امینزاده، الهام و پیمان آقابابایی دهکردی (1393)، «بررسی قرارداد مشارکت در تولید و مقایسه کارایی آن با بیع متقابل»، مجله حقوقی دادگستری، سال هفتاد و هشتم، شماره هشتاد وهفتم، پاییز، صص 29-7. ایرانپور، فرهاد (1387)، «انواع قراردادهای نفتی؛ تحول قراردادهای نفتی از قراردادهای معاوضی به سوی قراردادهای مشارکتی»، فصلنامه حقوق، مجلی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، شماره2، تابستان، صص 38-25. ایزدیفرد، علی اکبر و حسین کاویار (1389)، «تأملی فقهی حقوقی در قرارداد بیع متقابل»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 54 ، بهار، صص 111 – 143. بهرامی احمدی، حمید (1390)، حقوق تعهدات و قراردادها، تهران: دانشگاه امام صادق (). رحیمی، فتحاله و میرشهبیز شافع (1394)، «قرارداد بینالمللی نفتی بیع متقابل و موقعیت آن در رویارویی با عقود اسلامی»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال دوم، شماره 1، صص 56-29. شرکت ملی نفت ایران (1385)، نقد کارشناسی طرح پژوهشی بررسی الگوهای قراردادی مناسب برای تأمین مالی در بخش بالادستی نفت و گاز. شیروی، عبدالحسین (1393)، حقوق نفت و گاز، تهران: میزان. شیریجیان، محمد (1395)، تحلیل مقایسهای سرمایهگذاری و تولید بهینه نفت در قراردادهای بیع متقابل و مشارکت در تولید مبتنی بر مبانی فقهی و روشهای بهینهسازی، پایان نامه دکتری مدیریت قراردادهای بینالمللی نفت و گاز، به راهنمایی محمدمهدی عسکری، تهران: دانشگاه امام صادق (). صابر، محمدرضا (1386)، «مطالعه تطبیقی ماهیت حقوقی قراردادهای بیع متقابل و جایگاه قانونی آن»، مجله حقوقی بینالمللی، شماره 37، پاییز و زمستان، صص 243-295. صحرانورد، اسداله (1382)، «تأملی بر بیع متقابل در قراردادهای نفتی ایران»، مجله پژوهشهای حقوقی شهر دانش، شماره 2، پاییز و زمستان. قانون مدنی (1383)، به اهتمام سیدعباس حسینی نیک، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد. قنواتی، جلیل و سید حسن وحدتی شبیری و ابراهیم عبدی پور (1379)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، زیر نظر دکتر محقق داماد، ج 1، تهران: سمت. کاتوزیان، ناصر (1378)، حقوق مدنی: معاوضات معوق عقود تملیکی، تهران: شرکت سهامی انتشار. کاتوزیان، ناصر (1386)، نظریه عمومی تعهدات، تهران: میزان. کاظمی نجفآبادی، عباس (1393)، آشنایی با قراردادهای نفتی، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش. منظور، داود و مسعود امانی و روحاله کهنهوش نژاد (1394)، «بررسی جایگاه حقوقی قراردادهای مشارکت در تولید در قوانین نفت کشور»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 4، شماره 15، تابستان 1394، صص 183-217. میلانی زاده، علیرضا و لیلا دادگری (1386)، قراردادهای طرح و ساخت، تهران: میلان افزار. حر عاملی، محمد بن حسن (بیتا)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 12، بیروت: دار احیاء التراث العربی. امام خمینی، سید روحاله (1390ق)، تحریر الوسیلة، نجف: مطبعة الآداب، ج 1. ایروانی، محمدباقر (1426)، دروس تمهیدیّة فی الفقه الإستدلالی، قم: المرکز العالمی للدّراسات الإسلامیة، ج 2. شیخ انصاری، مرتضی (1420)، کتاب المکاسب، قم: باقری، ج 6. شهید اول، محمد بن مکى (1417)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 3. شهید ثانی، زینالدین بن علی (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم: داوری، ج 4 و 7. شهید ثانی، زینالدین بن علی (بیتا)، مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام، قم: دار الهدى، ج 11. علامه حلی، جمال الدین الحسن بن یوسف (بیتا)، تذکرة الفقهاء، المکتبة الرضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، ج 2. محقق حلی، جعفر بن حسن (1409)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: استقلال، ج 4. نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن (1404)، جواهر الکلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ج26 و 35. هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1437)، کتاب الشرکه، قم: موسسه الفقه و معارف اهل البیت ()، Atwell, J. E. (1980), “Changing Relationships between Host Countries and International Petroleum Companies”, Houston Law Review, Vol. 17. Bindemann, Kirsten (1999), “Production-Sharing Agreements: An Economic Analysis”, Oxford Institute for Energy Studies, October. Blinn & others (1986), “International Petroleum Exploration & Exploitation Agreement”, Barrows Pub, USA, p. 71. BP Statistical Review of World Energy, June 2014, bp.com/statisticalreview. Mazeel, M. (2010), “Petroleum Fiscal Systems and Contracts”, Diplomica Verlag. Mian, M. A. (2011), “Project Economics and Decision Analysis: Deterministic models”, PennWell Corp.; 2 editions. Tavern, B (1996), “Co-operative Agreement in the Extractive Petroleum, Industry”, UK, Kluwer Law International Pub. Tordo, Silvana, (2007), “Fiscal Systems for Hydrocarbons: Design Issues”, the World Bank. | ||
Statistics Article View: 1,348 PDF Download: 895 |