News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,410 |
| PDF Download | 4,506,979 |
توسعه فرهنگی محله‌ای پایدار مسجد محور مورد مطالعه مسجد ثامن‌الائمه (ع) تهران | ||
| دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق) | ||
| Article 7, Volume 24, Issue 2 - Serial Number 52, December 1396, Pages 195-242 PDF (1.37 M) | ||
| Document Type: علمی-پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/rc.2018.2103 | ||
| Authors | ||
| محمدسعید مهدوی کنی1; رضا امینی هرندی* 2 | ||
| 1استادیاردانشکده معارف اسلامی و فرهنگ وارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) | ||
| 2کارشناسی ارشد معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع) | ||
| Receive Date: 26 January 2017, Revise Date: 17 March 2017, Accept Date: 12 July 2017 | ||
| Abstract | ||
| در دهه‌های اخیر در حوزه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، رویکرد برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای پایدار بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد که مشارکت مردم از مهم‌ترین ارکان اصلی آن محسوب می‌شود، به‌دنبال آن است که مردم را در مراحل مختلف تصمیم‌گیری، اجرا و ارزیابی دخیل و از ظرفیت‌ها و استعداد‌هایی که در بین مردم محله وجود دارد، به بهترین شکل استفاده کند. برای اجرای چنین رویکردی در هر شهری باید ویژگی‌ها و شرایط آن‌ها مد نظر قرار گیرد و الگوی بومی برای آن تهیه شود. یکی از ویژگی‌ها، سرمایه‌ها و ارکان اصلی محله‌های شهرهای اسلامی و ایرانی، نهاد مسجد است که معمولاً در هر شهر و محله‌های آن نوعی مرکزیت داشته و کارکردهای مختلفی در طول تاریخ و زمان معاصر برعهده داشته و از این جهت می‌تواند در الگوی بومی توسعه فرهنگی ـ اجتماعی در سطح محله مؤثر و کارآمد باشد. در این تحقیق تلاش شده است نوعی از توسعه فرهنگی ـ اجتماعی محله‌ای ارائه شود که محوریت آن با مسجد باشد، لذا با پیونددادن مطالعات صورت‌گرفته در زمینه توسعه محله‌ای و توسعه فرهنگی ـ اجتماعی و همچنین آثار موجود در حوزه مسجد و کارکردهای آن، نُه مؤلفه به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی توسعه فرهنگی ـ اجتماعی محله‌ای پایدار مسجد محور ارائه و از این رهگذر با استفاده از روش کیفی و ابزار مصاحبه و مشاهده مشارکتی، ضمن بررسی یک مورد (مسجد ثامن‌الائمه (ع) واقع درشهرک قدس تهران) و تطبیق مؤلفه‌ها با این مسجد، میزان تحقق چنین توسعه‌ای و امکان تداوم و همچنین موانع موجود در گسترش آن مطالعه و مدل مسجد مذکور نیز احصاء گردیده است. در نهایت مشخص شد اگرچه مسجد ثامن‌الائمه (ع) نتوانسته است در همه زمینه‌ها و ابعاد توسعه فرهنگی ـ اجتماعی محله‌ای به‌صورت کاملاً ایده‌آل نقش‌آفرین و اثرگذار باشد، ولی با این وجود می‌توان افزایش وحدت و همبستگی محله‌ای، زمینه‌سازی جهت افزایش تعاون و مشارکت محله‌ای و تقویت هویت و تعلق محله‌ای را از جمله عوامل و مؤلفه‌های مهم اثرگذاری این مسجد در سطح محله ذکر کرد. | ||
| Keywords | ||
| مسجد; برنامه‌ریزی شهری; توسعه محله‌ای پایدار; توسعه فرهنگی; مشارکت اجتماعی | ||
| References | ||
|
افروغ، عماد (1380)، «تاملی بر نقش نهادهای مردمی در همبستگی اجتماعی»، در نعمت الله موسی پور و محسن فردرو، جامعه و فرهنگ (مجموعه مقالات)، تهران: آرون. الویری، محسن (1387)، «مسجد: الگوی جامعه دینی، هویت بخش محله (رویکردی تاریخی)»، در دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، مجموعه مقالات اولین همایش توسعه محله‌ای، جلد (1) مساجد و محلات، تهران: طرح نو. الویری، محسن، مسجد (1386)، «ارتباطات و توسعه پایدار»، نامه صادق، شماره 31. باهنر، ناصر (1383)، «ارتباطات در جامعه اسلامی متکثر فرهنگی»، مجله دین و ارتباطات، شماره 21. دوپویی، گزاویه (1373)، فرهنگ و توسعه: از پذیرش تا ارزیابی، مترجم فاطمه فراهانی و همکاران، تهران: توسعه. سپهر، محمدعلی (1387)، «چیستی وحدت اجتماعی و اهداف آن»، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، شماره 69. شریک، نورالدین (1384)، بررسی مفهوم امر به معروف و نهی از منکر، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (7)، دانشکده الهیات. غفاری، علیرضا (1392)، مدیریت شهری و مشارکت های اجتماعی، تهران: انتشارات تیسا. فاضلی، نعمت الله (1392)، پشت دریاها شهری است: فرآیندها، روش‌ها و کاربردهای مردم‌نگاری شهری، تهران: تیسا. کوثری، مسعود و سید محمود نجاتی حسینی (1390)، محله و توسعه فرهنگی (مطالعه موردی 6 محله تهران)، تهران: مؤسسه نشر شهر. ماجدی، حمید و منصور رضایی، مجید و منصوری، الهام (1393)، «تأویل کارکرد شناختی فضاهای عمومی محله‌ای از منظر هویت نمونه موردی: محله نازی آباد و مهران تهران»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هفتم، شماره 4. محمدی، جمال؛ ایزدی، ملیحه (1392)، «تحلیلی بر سطح توسعه فرهنگی شهر اصفهان با استفاده از روش تحلیل عاملی»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره 16 . نظرپور، محمدنقی و منتظری مقدم، مصطفی (1389)، «سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی؛ مطالعه‌ای درباره مشارکت اجتماعی از منظر اسلام»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال دهم، شماره 37. وارثی، حمیدرضا و عامل بافنده، مهدی و محمدزاده، محمد (1389)، «بررسی و تحلیل مؤلفه‌های هویت شهری و رابطه آن با میزان تعلق مکانی ساکنین شهرهای جدید (مطالعه موردی: شهر گلبار)»، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شماره دوم. هودسنی، هانیه (1384)، بهبود ساختاری ـ فضایی محلات شهری در چارچوب توسعه محله‌ای پایدار نمونه موردی: محله جلفا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس. یونسکو (1379)، راهبردهای علمی توسعه فرهنگی، ترجمه محمد فاضلی، انتشارات تبیان. Friedman, J (1993), "Toward a Non-Euclidian Model of Planning" , Journal of the American Planning Association, 59:4.
Henderson, Paul; Vercseg, Ilona (2010), COMMUNITY DEVELOPMENT AND CIVIL SOCIETY, The Policy Press.
Hernandez, Bernardo, Hidalgo, M. Carmen, Salazar-Laplace, M. Esther, Hess, Stephany (2007), "Place attachment and place identity in natives and non-natives", Journal of Environmental Psychology, 27.
kay, Alan (2000), "Art and community development: the role the arts have in regenerating communities", Community Development Journal, 35,4.
Zokin, SsHaron (1995), The culture of cities, Blackwell. | ||
|
Statistics Article View: 1,021 PDF Download: 1,201 |
||