News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,508,723 |
| PDF Download | 4,506,460 |
بازگشت پذیری مقید وقف در فقه و حقوق ایران | ||
| پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
| Article 1, Volume 18, Issue 1 - Serial Number 45, June 1396, Pages 5-28 PDF (340.2 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/law.2017.2090 | ||
| Authors | ||
| سیدمصطفی سعادت مصطفوی1; علی اکبر جعفری* 2 | ||
| 1دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی | ||
| Receive Date: 10 May 2017, Revise Date: 10 June 2017, Accept Date: 18 June 2017 | ||
| Abstract | ||
| یکی از بحث‌برانگیزترین مباحث درمورد وقف، مسئله اشتراط شرط فسخ و فاسخِ مقید به قیدِ «پیدایش نیاز بعدی واقف به موقوفه» ضمن آن می‌باشد. در ماده 61 ق.م ایران مقرر شده است که «...واقف نمی‌تواند از آن (وقف) رجوع کند» و این ابهام را به وجود آورده است که آیا عدم امکان رجوع واقف شامل وقف مشروط به شروط فسخ و فاسخ مقید به پیدایش نیاز بعدی واقف به موقوفه می‌شود یا خیر؟ این مهم در قانون مدنی مسکوت مانده و موجب سر در گمی قضات در وصول به آرای صائب و حقوق‌دانان در تحلیل‌های حقوقیِ دقیق شده است؛ مضافاً این‌که از نظر فقهی نیز مسئله محل مناقشه میان اجلّاء فقها می‌باشد. این امر ضرورت پژوهشی جامع در این زمینه را ایجاب می‌کند. جستار حاضر به بررسی بازگشت‌پذیری مقید وقف در قالب شروط فسخ و فاسخ پرداخته و پس از رد دلالیل مخالفین، این نتیجه را به دست می‌دهد که بر خلاف نظر برخی فقیهان و حقوق‌دانان، بازگشت‌پذیری وقفِ مقید به هنگام نیاز از طریق شروط فسخ و فاسخ و در محدوده مدتِ معین امری است ممکن که با طبیعت وقف و نفوذ آن هیچ منافاتی ندارد. این گونه شروط ضمن وقف از طریق اصل صحت، نصوص شرعی و ادله عام مورد حمایت می‌باشند. مسئله مهم در تحقیق حاضر حکم‌شناسی موضوع مورد بحث در دو جهت اکتشاف حکم و تحلیل آن است. بنابراین، روش به کار بسته شده در تحقیق حاضر روش تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای (مطالعه اسنادی) است. | ||
| Keywords | ||
| شرط فسخ و فاسخ; مقتضای وقف; تعلیق وقف; شخصیت حقوقی وقف; وقف بر نفس; قصد قربت; اجماع; سنت; اصل صحت | ||
| References | ||
|
ابن قدامة (1988م)، المغنی علی مختصرالخرقی، بیروت: المکتب الاسلامی، چاپ پنجم، ج7 اصفهانى، سید ابو الحسن (1393ق)، وسیلة النجاة، قم: چاپخانه مهر، چاپ اول، ج1 امامى، سید حسن (بی‌تا)، حقوق مدنى، تهران: انتشارات اسلامیة، ج1 انصارى، مرتضى بن محمد امین (1415ق)، کتاب المکاسب، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، چاپ اول، ج5 بحرانى آل عصفور، حسین بن محمد (بی‌تا)، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، قم: مجمع البحوث العلمیة، چاپ اول، ج13 بحرانى آل عصفور، یوسف بن احمد (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، ج22 تبریزی، جواد (1416ق) ارشاد المطالب الی التعلیق علی المکاسب، قم: اسماعیلیان، چاپ سوم، ج4 جزائرى، سید محمد جعفر مروج (1416ق)، هدى الطالب فی شرح المکاسب، قم: مؤسسة دار الکتاب، چاپ اول، ج6 جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1370)، حقوق اموال، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ دوم همو (1379)، مجموعه محشی قانون مدنی، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ اول حائرى، سید على بن محمد طباطبایى (1418ق)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ج8 حائرى، سید محمد مجاهد طباطبایى (بی‌تا)، کتاب المناهل، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، چاپ اول، ج18 حسینی عاملی، سید محمد جواد (بی‌تا)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ج4 حسینی مراغى، سید میر عبدالفتاح بن على (1417ق)، العناوین الفقهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، ج2 حلی، محمد بن منصور بن احمد (ابن ادریس) (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ج2 حلی، نجم الدین جعفر بن حسین (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ج2 حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1413ق)، مختلف الشیعة، یأحکام الشریعة، قم: دفترانتشارات اسلامى،چاپ دوم، ج6 همو(1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، ج2 خمینی، سید روح الله موسوی (1421ق)، کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ج4 همو (بی‌تا)، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، ج2 خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ج4 خویی، سید ابوالقاسم (1427ق)، مصباح الفقاهة فی المعاملات، قم: موسسه انصاریان، چاپ اول، ج5 خویى، سید محمد تقى (1414ق)، الشروط أو الالتزامات التبعیة فی العقود، بیروت: دار المؤرخ العربی، چاپ اول، ج2 سبحانی، جعفر (1414ق)، المختار فی احکام الخیار، قم: موسسه امام صادق ع، چاپ اول سبزواری، سید عبدالاعلی (1413ق)، مهذب الاحکام، قم: المنار، چاپ چهارم، ج17 شریف مرتضی، علی بن حسین (1415ق)، الانتصار فی انفرادات الامامیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول شیرازى، سید محمد حسینى (بی‌تا)، إیصال الطالب إلى المکاسب، تهران: منشورات اعلمى، چاپ اول، ج11 صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، ج4 صفایی، حسین (1388)، دوره مقدماتی حقوق مدنی (اشخاص و اموال)، تهران: نشر میزان، چاپ دهم همو (1389)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: نشر میزان، چاپ دهم طاهرى، حبیب‌الله (1418ق)، حقوق مدنى، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، ج4 طرابلسى، قاضى عبد العزیز ابن براج (1406ق)، المهذب، قم: دفتر انتشارات اسلامی ، چاپ اول، ج2 طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، ج3 همو (1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ دوم همو (1407ق)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ج4 غروی اصفهانی، محمد حسین (1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب، قم: انوار الهدی، چاپ اول، ج4 فیض کاشانى، محمد محسن ابن شاه مرتضى (بی‌تا)، مفاتیح الشرائع، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى ره، چاپ اول، ج3 قمّى، سید صادق حسینى روحانى (1412ق)، فقه الصادق علیه السلام، قم: دار الکتاب، چاپ اول،ج20 همو (1429ق)، منهاج الفقاهة، قم: انوار الهدى، چاپ پنجم، ج5 کاتوزیان، ناصر (1369)، حقوق مدنی (عقود معین)، تهران: نشر یلدا، چاپ دوم، ج3 همو (1370)، نظریه عمومی- ایقاع معین، تهران: نشر یلدا، چاپ اول همو (1390)، قواعد عمومی قرار دادها، تهران: نشر شرکت سهامی انتشار، چاپ ششم، ج5 کرکی، علی بن حسین عاملی (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: آل البیت، چاپ دوم، ج5 کاشف الغطاء، محمدحسین بن على (1359ق)، تحریر المجلة، نجف: المکتبة المرتضویة، چاپ اول، ج5 مازندرانى، على اکبر سیفى (1429ق)، دلیل تحریر الوسیلة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول محمدی، ابوالحسن (1391)، مبانی استنباط حقوق اسلامی، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجاهم مظفر، محمدرضا (1431ق)، اصول الفقه، قم: موسسه نشر اسلامی، چاپ ششم، ج1 مفید، محمّد بن محمد (1413ق)، المقنعة، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید ، چاپ اول مقدس اردبیلی، احمد (1345ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، نجف: موسسه النشر الاسلامی، چاپ اول، ج8 نائینى، میرزا محمد حسین غروى (1373ق)، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، تهران: المکتبة المحمدیة، چاپ اول، ج2 نجفى، محمد حسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ج28 یزدی، سید محمد کاظم طباطبایی (1410ق)، حاشیة المکاسب، قم: اسماعیلیان، چاپ اول، ج2 همو (1414ق)، تکملة العروة الوثقى، قم: کتابفروشى داورى، چاپ اول، ج1
| ||
|
Statistics Article View: 1,611 PDF Download: 1,529 |
||