News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,505,899 |
| PDF Download | 4,505,609 |
کاربرد تحلیل های معناشناختی در شناسایی تغییرات ساختاری واژگان قرآنی (مطالعه موردی: سوره مبارکه اعراف) | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 7, Volume 11, Issue 1 - Serial Number 21, December 1396, Pages 135-152 PDF (299.82 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/quran.2018.2071 | ||
| Author | ||
| محمدنبی احمدی* | ||
| استادیار گروه عربی دانشگاه رازی کرمانشاه | ||
| Receive Date: 20 May 2016, Revise Date: 25 September 2017, Accept Date: 08 January 2018 | ||
| Abstract | ||
| نگاه معناشناختی به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راههای دستیابی به دقایق معنا و پی بردن به مقصود اصلی گوینده است. این نوع نگاه، به طور خاص در یک متن دینی مانند قرآن که از سطوح معنایی متعددی برخوردار است به دلیل اهمّیّت پیام و نقش آن در تأمین سعادت جاودان بشر اهمّیّتی مضاعف می‌یابد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های زبان عربی تغییر و تحول ساختاری واژگان در این زبان است که شامل مواردی از قبیل ادغام، ابدال، اشتقاق، و غیره می‌گردد. محقّقان و مفسّران علوم قرآنی در پژوهشهای خود تنها به تبیین و توضیح چگونگی ساختار واژگان بسنده کرده و اشاره‌ای به ارتباط ساختاری واژه‌ی مزبور با بافتی که در آن قرار گرفته، ننموده‌اند. در نوشتار حاضر این موضوع با رویکرد معناشناختی مورد دقّت و تأمّل قرار گرفته است؛ بدینسان، پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل تحولات ساختاری در سوره اعراف، ضمن تبیین کاربرد تحلیلهای معناشناختی در شناسایی تغییرات ساختاری واژگان قرآنی روشن می‌سازد که این تغییرات ساختاری هرگز اتفاقی و تصادفی رخ نداده است، بلکه ارتباط و تناسب عمیق و دقیقی بین سیاق معنایی و تغییرات ساختاری واژگان نهفته است و این پیوند و تناسب معنایی سبب می‌شود تا واژگان دستخوش تغییراتِ متنوع صرفی قرار گیرند و با تعبیرهای متنوعی استعمال شوند. این نوشتار با روش تحلیلی – توصیفی و با رویکرد معناشناختی به بررسی و تحلیل این اصل در سوره اعراف می‌پردازد. | ||
| Keywords | ||
| قرآن کریم; سوره اعراف; تحلیل معناشناختی; ساختار واژگان قرآنی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم ابن جنی، (بی تا)، الخصائص، تحقیق: محمد علی نجار، مصر: مطبعة دار الکتب. ابن عاشور، محمد بن طاهر (2000م)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه التاریخ. ابن منظور، ابوالفضل (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعۀ و النشر. ابو زید، نصر حامد (1389ش) معنای متن، ترجمهی مرتضی کریمی نیا، تهران: طرح نو. احمد حماد، محمد (2007م) الثروة اللفظیة فی اللغة العربیة، السعودیة: دار نشر الدولی. اصفهانی، حسین بن محمد راغب (1412ق)، مفردات ألفاظ قرآن، محقق: صفوان عدنان داودی، لبنان: دار الشامیۀ. اندلسى، ابن عطیه عبدالحق بن غالب (1422ق)، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام عبدالشافى محمد، بیروت: دارالعلم. ایزوتسو، توشیهیکو (1361ش)، ساختمان مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن، ترجمه فریدون بدرهای، تهران: قلم. بستانی، قاسم و وحید سپهوند (1390ش)، «کاربرد روشهای معناشناسی نوین در پژوهشهای قرآنی»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، دوره 5، شماره 9. پالمر، فرانک (1366ش)، نگاهی تازه به معناشناسی، مترجم: کورش صفوی، تهران: نشر مرکز. تفتازانی، سعد الدین (1377ش) شرح مختصر المعانی، قم: انتشارات دار الحکمة. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. الخطیب القزوینی، جلال الدین ابوعبداللّه (1998م) الإیضاح فی علوم البلاغة، بیروت: دار إحیاء العلوم. دانیل چندلر (1387ش)، مبانی نشانه شناسی، ترجمهی مهدی پارسا، قم: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. درزی، قاسم؛ پاکتچی، احمد؛ قراملکی، احد فرامرز (1395ش) «الزامات روششناختی مطالعات میان رشتهای قرآن کریم؛ بررسی نمونه محور آثار مرتبط با معناشناسی»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، دوره 10، شماره 19. ذهیلی، وهبة بن مصطفی (1418ق)، التفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت: دارالفکر. رازی، فخرالدین (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. زمخشری، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، العین، قم: نشر هجرت. فولادوند، محمّد مهدی (1415ق)، ترجمه قرآن کریم، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی. السامرّائی، فاضل صالح (1998م)، بلاغۀ الکلمۀ فی التعبیر القرآنی، اردن: دارعمار. السامرّائی، فاضل صالح (2006م)، التعبیر القرآنی، اردن: دار عمار. السامرّائی، فاضل صالح (2009م)، معانی النحو، قاهره: شرکۀ العاتکۀ لصناعۀ الکتاب. السامرّائی، فاضل صالح (2008م)، أسئلة بیانیة فی القرآن الکریم، امارات: مکتبة الصحابة. سبزواری نجفی، محمّد بن حبیب الله (1419ق) إرشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن، بیروت: دار التعارف للمطبوعات. سجودی، فرزان (1390ش) نشانه شناسی کاربردی، تهران: نشر علم. سعیدی روشن، محمّدباقر (1383ش) «از متن تا معنا». مجله روش شناسی علوم انسانی، شماره 39، سال4. سیوطی، جلال الدین؛ محلی، جلال الدین (1416ق) تفسیرالجلالین، بیروت: موسسه النور للمطبوعات. شاکر، محمّدتقی؛ سبحانی، محمّدتقی (1394ش) «معناشناسی روح در قرآن کریم»، مجلّه مطالعات قرآن و حدیث، دوره 9، شماره 17. شوکانی، محمد بن علی (1414ق) فتح القدیر، بیروت: دار الکلم الطیب. طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق) المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات جامعهی مدرسین علمیّه قم. طبرسی، فضل بن حسن (1377ش) تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. فضیلت، محمود (1385ش) معناشناسی و معانی در زبان و ادبیات، کرمانشاه: راه حق. قائمی‌نیا، علیرضا (1390ش) معناشناسی شناختی قرآن، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی. قمی مشهدی، محمد بن محمد رضا (1368ش) کنزالدقائق و بحرالغرائب، تهران: وزارت ارشاد اسلامی. مختار عمر، احمد (1998م) علم الدلاﻟﺔ، قاهره: دارالعلم. مقدّس اردبیلی، احمد بن محمّد (بی تا) زبدة البیان فی أحکام القرآن، تهران: کتابفروشی مرتضوی. هاشمی، سیّد احمد (1368ش) جواهر البلاغه، قم: مؤسسه مطبوعات دینی. | ||
|
Statistics Article View: 791 PDF Download: 899 |
||