News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 508 |
| Number of Articles | 4,394 |
| Article View | 8,248,704 |
| PDF Download | 4,245,149 |
کاربرد قاعده حفظ نظام در اندیشه فقهی ـ سیاسی امام خمینی (ره) | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| Article 1, Volume 13, Issue 1 - Serial Number 25, May 1396, Pages 5-39 PDF (980.69 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (سیاست اسلامی) | ||
| DOI: 10.30497/pk.2017.2010 | ||
| Authors | ||
| ناصر جمالزاده* 1; مجتبی باباخانی2 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام | ||
| 2دانشجوی دکتری رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه لسلام گرایش مسائل ایران | ||
| Receive Date: 04 April 2017, Revise Date: 02 May 2017, Accept Date: 20 June 2017 | ||
| Abstract | ||
| حفظ نظام اجتماعی و سیاسی جامعه، مسئله‌ای است که از دیرباز همواره مورد توجه اندیشمندان حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی قرار داشته است. فارغ از نوع نگرش به این مسئله، تلاش جهت حفظ نظام اجتماعی و حتی سیاسی، امری پسندیده و ایجاد اختلال در نظم و امنیت عمومی و نظام معیشت جامعه امری قبیح محسوب می‌شود. در فقه شیعه نیز این مسئله تحت عنوان قاعده «ضرورت حفظ نظام» و «حرمت اختلال نظام» توسط فقهای امامیه مطرح شده و مبنای صدور حکم و اجرای آن در موارد مختلفی قرار گرفته است. حضرت امام (;) از برجسته‌ترین فقهای معاصری است که توجه فراوانی به جایگاه این قاعده در منظومه فقه شیعه داشته و بهره فراوانی در مرحله صدور احکام فقهی و نیز مرحله اجرای احکام در عرصه اجتماع از این قاعده برده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که قاعده ضرورت حفظ نظام چه تأثیری در مرحله صدور احکام فقهی سیاسی در اندیشه حضرت امام (;) داشته است. برای پاسخ به این پرسش، داده‌های لازم با استفاده از روش مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و با مراجعه به آثار برجای مانده از امام (;) گردآوری شده و با بهره‌گیری از روش تحلیلی ـ توصیفی مورد تفسیر و تبیین قرار خواهد گرفت. چارچوب مفهومی مقاله نیز قاعدۀ حفظ نظام است که در قالب چهار محور «حفظ کیان اسلام»، «حفظ نظام اجتماعی»، «حفظ نظام معیشتی» و «حفظ نظام سیاسی و حکومتی» مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجة تحقیق حاضر آن است که مهم‌ترین ابداع ایشان نسبت به فقهای پیش از خود، گسترش مفهومی قاعده ضرورت حفظ نظام و افزودن محور حفظ نظام سیاسی به دایره شمول این قاعده است. | ||
| Keywords | ||
| قاعده حفظ نظام; امام خمینی (ره); کیان اسلام; بیضه اسلام; نظام سیاسی اسلام; نظام اجتماعی اسلام; نظام معیشتی جامعه | ||
| References | ||
|
حمیرى، عبدالله بن جعفر (1413 ه ق). قرب الإسناد ( ط- الحدیثه). قم: مؤسسه آل البیت (:)، چاپ اول. خویى، سید ابوالقاسم موسوى (1428 ه.ق). المکاسب ـ مصباح الفقاهه. مقرر: محمد على توحیدى، 7 جلد، مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی (;). خویى، سیدابوالقاسم موسوى (1421ه.ق). المستند فی شرح العروه الوثقى؛ تقریرات الاب‍حاث ابوالقاسم ال‍م‍وس‍وی‌ال‍خ‍وئ‍ی. مقرر: مرتضى بروجردى، 4 جلد، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی (;). صدوق، قمّى، محمّد بن على بن بابویه (1386 ه.ق). علل الشرائع.2 جلد، قم: کتابفروشى داورى. صدوق، قمّى، محمّد بن على بن بابویه (1413 ه.ق) من لا یحضره الفقیه. 4 جلد. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1375 ه.ق). الاقتصاد الهادی إلى طریق الرشاد. تهران:انتشارات کتابخانه جامع چهل‌ستون، چاپ اول. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1387 ه.ق). المبسوط فی فقه الإمامیه. 8 جلد، مصحح: سید محمد تقى کشفى، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1400 ه.ق) النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دارالکتاب العربی، چاپ دوم. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1407 ه.ق). تهذیب الأحکام.10 جلد. تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم. عاملى، شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1421ه.ق). رسائل الشهید الثانی( ط الحدیثة). 2جلد، مصحح: رضا مختارى و حسین شفیعى، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چاپ اول. فیض کاشانی، محمدمحسن ابن شاه مرتضى (1429ه.ق). رسائل فیض‌کاشانی. 24 جلد، مصحح: بهراد جعفری، تهران: مدرسه عالى شهید مطهرى، چاپ اول. کلینى، ابوجعفر، محمدبن‌یعقوب (1407ه.ق). الکافی. 8جلد، مصحح: على‌اکبر غفارى، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم. مجلسى دوم، محمدباقر بن محمدتقى (1404ه.ق). مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول. 26 جلد، محقق/ مصحح: سید هاشم رسولی، ناشر: دار الکتب الإسلامیه، چاپ دوم. مفید، بغدادى، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى (1413 ه.ق). المقنعه. قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید (;)، چاپ اول. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1369). القواعد الفقهیة و الاجتهاد و التقلید (الرسائل). قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان موسوی خمینی، سید روح‌الله (1388). صحیفه امام (;). 21جلد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1409 ه.ق-الف). کتاب الطهارة (ط-الحدیثه). 4جلد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1409 ه.ق-ب). کتاب الطهارة (ط-القدیمه). 3جلد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1415 ه.ق). المکاسب المحرمة. 2جلد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1420 ه ق- ب). الاجتهاد و التقلید (معتمد الاصول). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1420 ه.ق-الف). الرسائل العشره. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1422 ه.ق-الف). کتاب الطهارة (تقریرات). مقرر: لنکرانى، محمد فاضل موحدى، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1422ه.ق-ب). استفتائات. 3جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1423 ه ق). ولایت فقیه و حکومت اسلامی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سید روح‌الله (1426 ه.ق). توضیح المسائل. مصحح: مسلم قلى‌پور گیلانى، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1374). تحریر الوسیله. 2جلد، قم: دارالعلم. موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1382ه ق). القواعد الفقهیة و الاجتهاد و التقلید (تهذیب الأصول). 2جلد، مقرر: تبریزى، جعفر سبحانى، قم: دار الفکر- کتابفروشى اسماعیلیان، چاپ اول. موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1421 ه ق- ب). کتاب البیع. 2 جلد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (;) موسوی خمینى، سید روح‌اللّٰه موسوى (1424 ه ق). توضیح المسائل (محشّٰى). 2جلد، محقق/ مصحح: سید محمدحسین بنى‌هاشمى خمینى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ هشتم. موسوی خمینى، سیدروح‌الله (1425 ه ق). ترجمه تحریر الوسیلة. 4جلد، مترجم: علی اسلامى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ بیست و یکم. نائینى، میرزا محمدحسین غروى (1413ه.ق). المکاسب و البیع. 2جلد، مقرر: میرزا محمدتقى آملی، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول. نائینى، میرزا محمدحسین غروى (1424 ه.ق). تنبیه الأمه و تنزیه المله. محقق/ مصحح: سید جواد ورعى، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چاپ اول. نجفى، صاحب الجواهر، محمدحسن (1404 ه.ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. 43 جلد، محقق/ مصحح: عباس قوچانى ـ على آخوندى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم. | ||
|
Statistics Article View: 1,163 PDF Download: 1,179 |
||