
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,393 |
Article View | 8,247,421 |
PDF Download | 4,242,942 |
بررسی تطبیقی مفهوم فقر در فقه امامیه و اقتصاد متعارف؛ معرفی مفهوم غنای کفافی در ادبیات فقه امامیه | ||
مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
Article 3, Volume 9, Issue 2 - Serial Number 18, February 1396, Pages 59-86 PDF (1.36 M) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ies.2017.1988 | ||
Authors | ||
مهدی قائمی اصل* 1; عباسعلی سلطانی2; سید مهدی مصطفوی3; علی زبرجدی مشفق4 | ||
1استادیار گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی | ||
2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
3استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
4دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا، گروه حقوق، دانشگاه خوارزمی | ||
Receive Date: 30 November 2015, Revise Date: 01 December 2015, Accept Date: 14 March 2016 | ||
Abstract | ||
در اوایل دهه 1970و با بروز نابسامانی اجتماعی و اقتصادی جهان وخصوصاً در کشورهای درحال توسعه، توجه ویژهای به موضوعات عدالت و فقر آغاز شد. فقر نمودی از توسعهنیافتگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که ثبات سیاسی، همبستگی اجتماعی و همچنینی سلامت جسمی و روحی ملتها را تهدید میکند. در این پژوهش ابتدا رویکردهای درآمدی، قابلیتی، مشارکت اجتماعی و ترکیبی به فقر در اقتصاد متعارف تبیین شدهاند و پس از اشاره به مشکلات تعریف فقر، با معرفی مفهوم غنای کفافی، تعریف مستخرج از ادبیات فقه امامیه ارائه شده است. شاخصههای غنای کفافی، تأمین هزینههای خود فرد و افراد واجبالنفقهی او، متناسب با شأن آنها در طول دوره یک ساله و با بهرهگیری از درآمد بالفعل یا بالقوه (درآمد دائمی) است و در این مفهوم، سرمایه تجارت و کسبوکار نیز در دامنه داراییهای فقرزدا قرار نمیگیرد. بدین معنا غنای کفافی یک مفهوم چندبعدی، هماهنگ و جامع است که ابهامات رایج در تعریف فقر در آن وجود ندارد. | ||
Keywords | ||
فقر; فقه امامیه; غنای کفافی | ||
References | ||
ابن ادریس، محمد بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. ابن بابویه، محمد بن على (1385)، علل الشرائع، چاپ اول، قم: کتاب فروشى داوری. ابن بابویه، محمد بن على (1413ق)؛ من لا یحضرة الفقیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. ابن حمزه، محمد بن على (1408ق)، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، قم: کتابخانه آیتالله مرعشى نجفى(ره). ابن زهره، حمزه بن على (1417ق)، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق(ع). استرآبادى، محمد بن على (1394ق)، آیات الأحکام فی تفسیر کلام الملک العلام؛ تهران: معراجی. ابوالصلاح حلبى، تقى بن نجم (1403ق)، الکافی فی الفقة؛ اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنین(ع). بحرانی، یوسف بن احمد (1405)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. پژویان، جمشید (1375)، «فقر، خط فقر و کاهش فقر»، برنامه و بودجه، شماره 2، تبریزی، جواد (1427ق)، المسائل المنتخبة؛ قم: دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها. حسینی سیستانى، على (1417ق)، منهاج الصالحین، قم: دفتر حضرت آیتالله سیستانى. حلبی، على بن حسن (1414ق)، إشارة السبق إلى معرفة الحق، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. خوئى، ابو القاسم (1410)، منهاج الصالحین؛ قم: مدینة العلم. دلشادتهرانی، مصطفی (1390)، ترازحیات، تهران: دریا. روحانى، محمدصادق (1412ق)، فقة الصادق(ع)، قم: دار الکتاب مدرسه امام صادق(ع). سبزوارى، محمدباقر (1423ق)،کفایة الأحکام؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. سلاردیلمى، حمزة بن عبدالعزیز (1404ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، قم: منشورات الحرمین. صدر، محمدباقر (بینا 1375)، بررسیهایی درباره مکتب اقتصادی اسلام، مترجم: عبدالعلی اسپهبدی، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. طباطبایى، على بن محمدعلی (1418ق)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آلالبیت(ع). طرابلسى، ابن براج و عبدالعزیز قاضى (1406ق)، المهذب (لابن البراج)، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. طوسى، محمد بن حسن (1407ق)، الخلاف، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. طوسى، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقة الإمامیة؛ تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. عاملى حر، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام. عاملى حر، محمد بن حسن (1412ق)، هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة، مشهد: مجمع عسکری، محمدمهدی و حسین غفورزاده آرانی (1393)، «تحلیل مقایسهای شاخص عصاری، عباس و عاطفه مزینانی «روشها و شاخصهای اندازهگیری فقر و رفاه اقتصادی»، نشریه راهبرد توسعه، شماره 27، صص 76-101. علامه حلّى، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. غفورزاده آرانی، حسین (1391)، «تحلیل مقایسهای مؤلفههای الگوی اندازهگیری خط فقر بر مبنای شریعت اسلام و اقتصاد متعارف»، پایاننامه دوره کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). فاضل لنکرانى، محمد (1422ق)، الأحکام الواضحة، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار(ع). فیض کاشانی، ملا محسن (بی تا)، مفاتیح الشرائع؛ قم: کتابخانه آیتالله مرعشى نجفى(ره). فیض کاشانی، ملا محسن (1406)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین على(ع). کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة. مشکینى اردبیلی، على (بی تا)، مصطلحات الفقة، قم: بی نا. مرعشى، شهابالدین (1406)، منهاج المؤمنین، قم: کتابخانه آیتالله مرعشى نجفى(ره). محقق حلّى، جعفر بن حسن (1408)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان. محقق حلّى، جعفر بن حسن (1418ق)، المختصر النافع فی فقة الإمامیة؛ قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة. مغنیه، محمدجواد (1421ق) -الف، فقه الإمام الصادق(ع)، قم: مؤسسه انصاریان. مغنیه، محمدجواد (1421ق) -ب، الفقه على المذاهب الخمسة، بیروت: دار التیار الجدید مفید، محمد بن محمد (1413ق)، المقنعة، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید. موسوی خمینى، سید روحالله (1410ق)، زبدة الأحکام، چاپ اول، تهران، سازمان موسوی خمینى، سید روحالله (1425ق)، تحریر الوسیلة، مترجم: علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. موسوی، عبدالأعلى (1413ق)، مهذّب الأحکام، قم: مؤسسه المنار. موسوى عاملى، محمد بن على (1411ق)، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، لبنان: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام. نجفآبادى، حسین على منتظرى (1409ق)، کتاب الزکاة (للمنتظری)، قم: مرکز جهانى نجفی، محمدحسن (1404ق)؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء نراقی، مولی احمد بن محمدمهدی (1415ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسه آلالبیت(ع). نمازی، حسین (1387)، نظامهای اقتصادی، تهران: شرکت سهامی انتشار. همدانى، آقارضا (1416ق)، مصباح الفقیه، قم: مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (1419ق)، العروة الوثقى (المحشّى)، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. Steven N. D & Lawrence E. B. (2008), The New Palgrave Dictionary of Economics. | ||
Statistics Article View: 1,151 PDF Download: 1,184 |