News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,916 |
| PDF Download | 4,499,475 |
نگاهی دیگر به قاعده لاضرر | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی | ||
| Article 6, Volume 3, Issue 6, May 1394, Pages 123-141 PDF (229.18 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/fiqh.2015.1985 | ||
| Author | ||
| اصغرآقا مهدوی* | ||
| استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| Receive Date: 23 August 2014, Revise Date: 13 December 2014, Accept Date: 10 February 2015 | ||
| Abstract | ||
| آنچه در کتب قواعد فقهی درباره قاعده لاضرر نگاشته شده است، با تأکید بر مفهوم ضرر می‌باشد. این مقاله با این رویکرد که بیان پیامبر اکرم(ص) در باره نفی ضرر و ضرار در مورد ضرر، تأکیدی و در مورد ضرار تأسیسی است، و این دو، معانی متفاوتی با یکدیگر دارند، نگاشته شده است. ضرر در خصوص مسائل مالی و نفسی است، ولی ضرار در تضییق و کراهت و سختی بکار می‌رود. از جهت مفاد قاعده، به نظر می‌رسد «لا» در حدیث «لاضرر»، لای نفی است و مراد از آن عدم مشروعیت ضرر در روابط اجتماعی است. با توجه به این که رسول اکرم(ص) دارای مقامات نبوت، قضاوت و حکومت بوده‌اند، احکام صادره از ایشان می‌تواند حکم شرعی، قضائی یا حکومتی باشد. از این حیث، حدیث «لاضرر» را پیامبر اکرم(ص) در مقام بیان حکم شرعی بیان نمودند که در واقع چارچوب مشروعیت افعال مردم در جامعه انسانی را نشان می‌دهد و بیانگر این مطلب است که افعال ضرری و ضراری مشروعیت نداشته و حرام می‌باشد. اما این اصل و قاعده شرعی، در بعضی از موارد می‌تواند مبنای حکم قضائی و حکومتی قرار گیرد. و بر این اساس در جریان «سمرةبن جندب» پیامبر اکرم(ص) بر مبنای این اصل شرعی، حکم قضائی و حکومتی صادر نموده‌اند. | ||
| Keywords | ||
| ضرر; ضرار; حکم حکومتی; حکم شرعی; شأن تبلیغی | ||
| Full Text | ||
|
برای مشاهده اصل مقاله به صورت کامل، بر روی لینک "اصل مقاله" در بالای صفحه کلیک کنید | ||
| References | ||
|
قرآن کریم آخوند خراسانی، محمد کاظم (1409ق)، کفایه الأصول، قم: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث. ابن منظور، ابو الفضل (1414)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع. انصاری، شیخ مرتضی (بی‌تا)، فرائد الاصول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. ایروانی، محمد باقر (1418ق)، دروس تمهیدیه فی قواعد الفقهیه، المرکز العالمی للعلوم الاسلامیه. بجنوردی، محمد حسن (1377)، القواعد الفقهیه، تحقیق: مهدی المهریزی - محمد حسین الدرایتی، قم: نشر الهادی. جوهری، اسماعیل بن حماد (1407ق)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق: أحمد عبد الغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین. حر عاملی، محمد بن الحسن (بی‌تا)، وسائل الشیعه، بیروت: دارإحیاء التراث العربی. خمینی، سید روح‌الله (1385)، الرسائل، تحقیق مجتبى طهرانی، قم: مؤسسه اسماعیلیان. سید رضی، محمد (1412ق)، نهج البلاغه، تحقیق و شرح: شیخ محمد عبده، قم: دار الذخائر. صدوق، محمّد بن على بن بابویه (بی‌تا)، من لا یحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق: علی أکبر الغفاری، قم: مؤسسه النشر. طباطبائی، سید محمد حسین (1412ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: منشورات جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحارالانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمه الاطهار(ع)، بیروت: مؤسسه الوفاء. مکارم شیرازی، ناصر (1411ق)، القواعد الفقهیه، قم: مدرسه الإمام أمیرالمؤمنین(ع). میرزای نوری، محدث (1408ق)، مستدرک الوسائل، بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث. نراقی، ملا محسن (1417ق)، عوائد الأیام، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی. | ||
|
Statistics Article View: 2,617 PDF Download: 1,564 |
||