
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,399 |
Article View | 8,252,661 |
PDF Download | 4,248,425 |
چگونگی جمع مبنای فیزیکالیستی علم جدید از نگاه کواین و رابطۀ علّی ماوراء طبیعت و طبیعت در نگاه علامه طباطبایی | ||
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
Article 6, Volume 15, Issue 1 - Serial Number 29, February 1396, Pages 97-114 PDF (218.07 K) | ||
Document Type: پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/prr.2017.1966 | ||
Author | ||
نادر شکراللهی* | ||
استادیار دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
Receive Date: 03 March 2017, Revise Date: 10 May 2017, Accept Date: 28 May 2017 | ||
Abstract | ||
علامه محمدحسین طباطبایی از فیلسوفان الهی است که از سویی به ماوراء طبیعت باور دارد و از سوی دیگر قائل به رابطۀ علی بین ماوراء طبیعت و طبیعت است. او در دورۀ جدید زندگی میکند که علم تجربی حرمت فراوان دارد. یکی از مبانی علم جدید، طبق تلقی کواین، فیزیکالیسم (خودبسنده بودن طبیعت) است. بین این دو تلقی در نگاه ابتدایی تعارض وجود دارد. طباطبایی مستقیماً به بررسی این موضوع نپرداخته است که آیا فیزیکالیسم با اصول فلسفی رایج در فلسفۀ اسلامی هماهنگ است یا خیر. اما در نوشتههای فلسفی ایشان، در باب نحوۀ ارتباط طبیعت و ماوراء طبیعت دو نظر دیده میشود که از آنها میتوان برای حل این مسئله مدد گرفت. اول آن که بر اساس عوالم متعدد و رابطۀ علی بین این عوالم، تغییرات عالم طبیعت معلول عوالم بالاتر است، اما علت قریبِ افعال طبیعی به صور نوعیه برمیگردد. این راهحل راه را برای امکان همنشینی علم جدید و فلسفۀ اسلامی هموار میکند، اما مشکلاتی دارد. نگاه دیگر ایشان آن است که نه تکتک وقایع طبیعت بلکه کلیت عالم طبیعت به جعل بسیط معلول ماوراء طبیعت است. این نگاه دوم زمینۀ هماهنگی مبنای فیزیکالیستی علم جدید و اصل ارتباط طبیعت و ماوراء طبیعت را بیشتر فراهم میکند، اما هنوز نیاز به ترمیم دارد تا با مدعیات دیگر فلسفی هماهنگ شود. | ||
Keywords | ||
فیزیکالیسم; خودبسندگی طبیعت; جعل بسیط; صور نوعیه; علم جدید | ||
References | ||
شیخ اشراق. 1375. مجموعه مصنفات شیخ اشراق، (کتاب المشارع و المطارحات)، ج ۱. تصحیح و مقدمۀ هانری کربن و سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. صدرالمتألهین. 1981 م. الاسفار الاربعۀ فی الحکمۀ المتعالیۀ، ج ۲. بیروت: دارالاحیاء التراث. طباطبایی، سید محمد حسین. 1367. نهایة الحکمه. با تعلیقات محمدتقی مصباح یزدی. ج ۲. تهران: الزهراء. طباطبایی، سید محمدحسین. 1363. نهایة الحکمه. با تعلیقات محمدتقی مصباح یزدی. ج ۱. تهران: الزهراء. طباطبایی، سید محمدحسین. 1382. اصول فلسفه و روس رئالیسم. با مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری. ج ۵. تهران: صدرا. طباطبایی، سید محمدحسین. 1388. تفسیر المیزان. ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی. ج ۱. قم: دفتر انتشارات اسلامی. طباطبایی، سید محمدحسین. 1425 ق. رسایل توحیدیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی. کواین، جی. اس. اولیان. 1381. شبکه باور. ترجمۀ امیر دیوانی. تهران: سروش، طه. مگی، برایان. 1382. مردان اندیشه. ترجمۀ عزتالله فولادوند. تهران: طرح نو. Quine, W. V. O. 1990. Pursuit of truth. Harvard University Press. | ||
Statistics Article View: 1,326 PDF Download: 521 |