News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,325 |
| PDF Download | 5,345,377 |
مقایسۀ مبانی معرفت‌شناسانه و روش‌شناسانۀ قاضی عبدالجبار معتزلی و قاضی ابوبکر باقلانی در معرفت دینی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 3, Volume 15, Issue 1 - Serial Number 29, February 1396, Pages 41-53 PDF (216.79 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2017.1964 | ||
| Authors | ||
| علی الله بداشتی* 1; سید حسن سعادت مصطفوی2 | ||
| 1دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه قم، قم، ایران. (نویسنده مسئول) | ||
| 2استاد گروه فلسفه، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 09 April 2017, Revise Date: 10 May 2017, Accept Date: 13 June 2017 | ||
| Abstract | ||
| قاضی عبدالجبار معتزلی و قاضی ابوبکر باقلانی ضمن آن که در امکان و ضرورت معرفت خدای سبحان و وجوب تفکر و ضرورت استدلال در شناخت خدا هم‌رأی هستند، اما در پاره‌ای از مبانی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی اختلاف نظر دارند. مهم‌ترین اختلاف نظر این دو در زمینۀ معرفت‌شناسی متمرکز بر پاسخ به این سؤالات است: «آیا وجوب معرفت الله را عقل به ما می‌گوید یا شرع؟»، «آیا رابطۀ تفکر و معرفت تولیدی است یا استلزامی؟». در پاسخ به این سؤالات قاضی عبدالجبار رأی به «وجوب عقلی» معرفت الله می‌دهد، رابطۀ تفکر و معرفت را نیز «تولیدی» می‌داند و تولید علم را بر تفکر، که فعل اختیاری انسان است، مستقر می‌کند. اما قاضی ابوبکر باقلانی بر «وجوب شرعی» معرفت الله تأکید می‌کند و رابطۀ تفکر و معرفت را نیز «استلزامی» می‌داند، تولید علم را نیز بر قدرت محدثه، که به نظریۀ کسب اشعری برمی‌گردد، متکی می‌کند. در روش‌شناسی نیز اگرچه دو متکلم در اعتبار روش‌های حسی، عقلی و نقلی در کلام اشتراک دارند، در میزان اعتبار و تقدم هر یک از این روش‌ها بین آن دو اختلاف نظر است. | ||
| Keywords | ||
| مبانی معرفت‌شناختی معرفت دینی; مبانی روش‌شناختی معرفت دینی; قاضی عبدالجبار معتزلی; قاضی ابوبکر باقلانی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم ایجی، عضد الدین. بی‌تا. المواقف فی علم الکلام. القاهره: مکتبة المتنبی. باقلانی، ابوبکر محمدبن طیب. 1425 ق. الإنصاف فیما یجب اعتقاده، لایجوز اعتقاده، لایجوز الجهل به. بیروت: دارالکتب العلمیة. باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب. ۱۴۲۶ ق ( ۲۰۰۵ م). تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل فی الردّ علی الملحده المعطلة و الرافضة و الخوارج. تحقیق احمد فرید المزیدی. بیروت: دارالکتب العلمیه. بدوی، عبدالرحمن. 1388. تاریخ اندیشه‌های کلامی در اسلام. ترجمه حسین صابری. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی. رمضان عبدالله، محمد. ۱۹۸۶. الباقلانی و آراؤه الکلامیه. بغداد: مطبعة الامه. شهرستانی، عبدالکریم. 1421 ق (2001 م). الملل و النحل، تحقیق امیر علی مهنا، علی حسن فاعور. بیروت: دار المعرفه. صبحی احمد، محمود. 1405 ق (1985 م). فی علم الکلام. بیروت: دار النهضه العربیه. عبدالجبار. بی‌تا، المغنی فی أبواب التوحید و العدل. تحقیق ابراهیم مدکور. ج 12. بی‌جا: بی‌نا. عبدالجبار. ۱۴۱۶ ق (۱۹۹۶ م). شرح الاصول الخمسه. تحقیق عبدالکریم عثمان. قاهره: مکتبة وهبه. | ||
|
Statistics Article View: 1,587 PDF Download: 854 |
||