لبخندق, . (2017). واکاوی عوامل مانایی و میرایی فرهنگ‌ها در آیینة حکمت متعالیه. Islamic Political Thought, 23(2), 119-146. doi: 10.30497/rc.2017.1934
محسن لبخندق. "واکاوی عوامل مانایی و میرایی فرهنگ‌ها در آیینة حکمت متعالیه". Islamic Political Thought, 23, 2, 2017, 119-146. doi: 10.30497/rc.2017.1934
لبخندق, . (2017). 'واکاوی عوامل مانایی و میرایی فرهنگ‌ها در آیینة حکمت متعالیه', Islamic Political Thought, 23(2), pp. 119-146. doi: 10.30497/rc.2017.1934
لبخندق, . واکاوی عوامل مانایی و میرایی فرهنگ‌ها در آیینة حکمت متعالیه. Islamic Political Thought, 2017; 23(2): 119-146. doi: 10.30497/rc.2017.1934
واکاوی عوامل مانایی و میرایی فرهنگ‌ها در آیینة حکمت متعالیه
دکترای فرهنگ و ارتباطات، هیئت علمی پژوهشی شورای عالی انقلاب فرهنگی
Receive Date: 10 August 2016,
Revise Date: 03 October 2016,
Accept Date: 29 December 2016
Abstract
موضوع حیات و مرگ پدیده‌هایی مانند تمدن، فرهنگ و حتی جامعه، مسئله‌ای است که در میان اندیشمندان حوزة علوم اجتماعی، محل پرسش است. برخی از نظریاتی که در صدد تبیین فرایندهای تغییر و تحول اجتماعی هستند، با استناد به امکان تولد و مرگ پدیده‌های اجتماعی، فرایند تحول را در دو سر حدّ تولد و مرگ صورت‌بندی می‌کنند. «چرخة حیات» عنوان نظریه‌ای است که با تکیه بر چارچوب مذکور، چگونگی تحول در پدیده‌ها را تبیین می‌کند. وجود حقیقی جامعه و فرهنگ با تکیه بر حکمت متعالیه اثبات‌پذیر است و به تبع آن، منطق حِکمی، حیات و مرگ جوامع و فرهنگ‌ها را نیز جملگی تأیید می‌کند، همچنان‌که اشارات قرآنی نیز این مسئله را تصدیق کرده است. به تبع این تأیید و تصدیق می‌توان عوامل و مؤلفه‌هایی را با تکیه بر تبیین‌های حِکمی و معارف قرآنی احصا کرد که در مانایی یا میرایی جوامع و فرهنگ‌ها مؤثر هستند. این عوامل و مؤلفه‌ها را از منظرهای مختلفی می‌توان گونه‌بندی کرد. یکی از تقسیم‌بندی‌های کلان در این باب، تقسیم عوامل مؤثر در بقا و فنای فرهنگ‌ها و جوامع به دو دستة «مؤلفه‌های ناظر به نظام‌های معنایی (ویژگی‌های ذاتی و نفس‌الامری فرهنگ‌ها)» و «مؤلفه‌های ناظر به اصحاب یک فرهنگ» است. در ذیل این دو شاخة کلی، موارد مختلف دیگری را می‌توان دسته‌بندی کرد. چارچوب نظری فلسفی برای تبیین موضوعات یادشده، مستلزم به‌کارگیری روش قیاسی‌برهانی است.
---------------------، (1386)، دروس شرح اشارات و تنبیهات ابن سینا، نمط سوم (النفس)، ج2، چ1، قم: آیت اشراق.
---------------------، (1389)، عیون مسائل نفس و شرح آن در شصت و شش موضوع روان‌شناسی: سرح العیون فی شرح العیون، ترجمة ابراهیم احمدیان و سید مصطفی بابایی، ج1، چ2، قم: انتشارات بکاء.
خمینی، روح‌الله، (1376)، شرح چهل حدیث، چ12، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
سبزواری، ملاهادی، (1380)، شرح المنظومه، ج5، چ1، تهران: نشر ناب.
طباطبایى، محمدحسین، (1387)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمة محمدباقر موسوی همدانی، ج1 و 10، چ25، قم: دف‍تر انتشارات اسلامی.
طباطبایى، محمدحسین، (بی‌تا)، رسالة المنامات و النبوات، مجموعة رسائل العلامة الطباطبایى، چ1، قم: باقیات.
کوئن، بروس، (1376)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمة غلام‌عباس توسلی و رضا فاضل، چ9، تهران: سمت.
لبخندق، محسن، (1394)، تبیین فرایند تکوین و تحول فرهنگ با تأکید بر حکمت صدرایی، رسالة دکتری، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام.
مجلسی، محمدباقر، (1403)، بحار الانوار، چ2، ج66، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
صدرالدین شیرازى، محمد، (1981)، الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الأربعه، ج 3و4، چ3، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی، (1387)، تهاجم فرهنگی، چ8، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
---------------------، (1391)، چکیده‌اى از اندیشه‌هاى بنیادین اسلامى، چ6، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی، (1374)، امدادهای غیبی در زندگی بشر، چ4 قم: صدرا.
-----------------، (1374)، فطرت، چ4، قم: صدرا.
-----------------، (1374)، نبرد حق و باطل، چ4، قم: صدرا.
-----------------، (1385)، انسان و سرنوشت، چ13، قم: صدرا.
-----------------، (1387)، آشنایی با قرآن، چ1، قم: صدرا.
-----------------، (1387)، شرح منظومه، چ12، قم: صدرا.
