
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,393 |
Article View | 8,246,111 |
PDF Download | 4,241,130 |
معیت سرمدی خداوند و علم مطلق | ||
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
Article 5, Volume 14, Issue 2, August 1395, Pages 83-103 PDF (659.81 K) | ||
DOI: 10.30497/prr.2017.1909 | ||
Author | ||
انشاءالله رحمتی* | ||
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران. | ||
Receive Date: 20 October 2016, Revise Date: 14 March 2017, Accept Date: 04 December 2016 | ||
Abstract | ||
یکی از تعارضهای اساسی در کلام (الهیات) و فلسفۀ دین، تعارض علم پیشین خداوند و اختیار بشر است. بدیهی است که درک صحیح از موضوع زمان و نسبت آن با خداوند، برای حل این تعارض بسیار تعیینکننده است. بر این مبنا، سه راهحل برای این تعارض ارائه شده است که میتوان از آنها به «نظریۀ تعینناپذیری آینده»، «نظریۀ شناختناپذیری اعمال اختیاری آینده» و «نظریۀ لازمانی علم خداوند» تعبیر کرد. در این نوشتار، ابتدا دو نظریۀ نخست تشریح و بر ناکامی هر یک به عنوان راهحلی برای این تعارض تأکید میشود. نظریۀ سوم نیز مورد نقد و نظر قرار گرفته است و در نهایت نشان داده میشود که این نظریه میتواند کامیابترین راهحل باشد. به علاوه، دیدگاه فیلسوفان مسیحی مانند آکوئیناس، آنسلم و بوئتیوس در خصوص این نظریه را متذکر شده و در نهایت، در پرتو تأملات حکیمان مسلمان و به ویژه قاضی سعید قمی، در تبیین آن کوشیدهایم. | ||
Keywords | ||
علم مطلق; اختیار بشر; لازمانی; معیت سرمدی | ||
References | ||
ابنسینا. 1377. الاشارات والتنبیهات، مع الشرح نصیرالدین الطوسی و قطبالدین الرازی، ج 1. قم: دفتر نشر الکتاب. آنسلم. 1386. پروسلوگیون (خطابهای در باب اثبات وجود خدا). ترجمۀ افسانه نجاتی. تهران: قصیدهسرا. تالیا فرّو، چارلز. 1382. فلسفه دین در قرن بیستم. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سهروردی. تیلور، ریچارد. 1379. مابعدالطبیعه. ترجمۀ محمدجواد رضایی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. رحمتی، انشاءالله. 1393. «علم مطلق از منظر معرفتشناسی دینی واقعگرایانه. پژوهشهای معرفتشناختی ۸. سبزواری، حاج ملاهادی. 1369. شرح منظومه حکمت. به اهتمام مهدی محققی و توشیهیکو ایزوتسو. تهران: دانشگاه تهران. طوسی، خواجه نصیرالدین. 1375. اساس الاقتباس، ج 1. تصحیح عبدالله انوار. تهران: مرکز. قاضی سعید قمی. 1415. شرح التوحید الصدوق، ج 1. تصحیح نجفقلی حبیبی. قم: مؤسسه الطباعه و النّشر. کربن، هانری. 1393. چشماندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی، ج 1. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا. Aquinas, Thomas. 1952. The Summa Theologica, I. Great Books of the Western World, By Encyclopedia Britannica, INC. Leftow, Brian. 1997. “Eternity” in Quinn and Taliaferro (eds.), A Companion to Philosophy of Religion. Blackwell Publishers. Swinburn, R. 1977. The Coherence of Theism. Oxford: Clarendon Press. Taylor, Richard. 1974. Metaphysics, 3rd edition. Englewood: Prentice-Hall. | ||
Statistics Article View: 1,701 PDF Download: 1,411 |