News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,585,637 |
| PDF Download | 5,347,704 |
نقد ابتنای اقتصاد اسلامی بر مطلوبیتگرایی دوساحته؛ درآمدی بر تکلیفگرایی دینی | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| Article 3, Volume 9, Issue 1 - Serial Number 17, August 1395, Pages 59-84 PDF (712.97 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ies.2016.1898 | ||
| Authors | ||
| محمدهادی زاهدیوفا1; محمدمهدی عسکری1; محمد نعمتی2; مهدی موحدی بکنظر* 3 | ||
| 1دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| 2استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| 3دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| Receive Date: 11 September 2015, Accept Date: 19 June 2016 | ||
| Abstract | ||
| یکی از برخوردهای معمول محققان اقتصاد اسلامی با نظریه مطلوبیت اقتصاد نئوکلاسیک، قرار دادن مؤلفههای اسلامی همچون انفاق، وقف، خمس و زکات و امثال آنها در کنار مؤلفههای تابع مطلوبیت اصلی است. این تغییر که با افزودن مؤلفههای ساحت اخروی انسان مسلمان همراه است، گویا به جهت رفع نقص نگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک به انسان و تلاش در جهت تولید نظریه مطلوبیت اسلامی صورت پذیرفته است. این نوآوری ناقص، سطحی و التقاطی -که آن را میتوان ناشی از ضعف روششناختی اقتصاد اسلامی به حساب آورد- زمانی مهم جلوه میکند که عدهای از همین محققان اقتصاد اسلامی با تمسک به تقریری لذتگرایانه از نظام اخلاقی اسلام و بدون کمترین توجهی به اصول موضوعه و ارزش‌های نهفته در مبانی این نظریه، به دنبال تبیین و توجیه فلسفی آن برمیآیند. در این مقاله از منظری درون دینی به تبیین اشکالات و تناقضات مطلوبیتگرایی دوساحته پرداخته شده است، اما تمام اهتمام بر این بوده تا در نقد و بررسی اشکالات پیشگفته به معرفی «تکلیفگرایی دینی» به عنوان مبنای اخلاقی اقتصاد اسلامی پرداخته شود. به نظر میرسد با توجه به تعالیم اسلامی، نظریه اخلاقی مختار، بهتر از مفهوم پرتناقض مطلوبیتگرایی دوساحته میتواند مبیّن قاعده رفتاری یک انسان مسلمان باشد. | ||
| Keywords | ||
| لذتگرایی; مطلوبیتگرایی دوساحته; تکلیفگرایی دینی; فلسفه اخلاق | ||
| References | ||
|
قرآن کریم نهجالبلاغه ابن بابویه، محمد بن على (1362)، الخصال، تهران: کتابچی، چاپ اول. ابن بابویه، محمد بن على (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم. ابن شعبه حرانى، حسن بن على (1363)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین. تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1366)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول. جابری، علی (1391)، «مطلوبیتگرایی الهیاتی بررسی ارزش‌های سازگار با مطلوبیتگرایی»، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 6، صص 168-145. حسینی، سید‌رضا (1382)، «مفروضات نظریه رفتار مصرفکننده در اقتصاد اسلامی»، اقتصاد اسلامی، شماره 9، صص 50-27. طوسى، محمد بن الحسن (1414ق)، الأمالی (طوسی)، قم: دارالتغافه، چاپ اول. عزتی، مرتضی (1382)، «اثر ایمان مذهبی بر رفتار مصرفکننده»، اقتصاد اسلامی، شماره 11، صص 34-11. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: الاسلامیه، چاپ چهارم. مصباح یزدی، محمدتقی (1377)، اخلاق در قرآن، همکاری محمدحسین اسکندری، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(ره)، 3 جلد. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1382)، «لذت و سعادت از دیدگاه قرآن کریم»، کوثر، شماره 10، صص 24-13. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1386)، نظریه سیاسى اسلام، همکاری کریم سبحانى، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینی(ره). مصباح‌یزدی، محمدتقی و احمدحسین شریفی (1393)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینی(ره). میرمعزی، سید‌حسین (1386)، «روش فلسفه علم اقتصاد اسلامی»، اقتصاد اسلامی، شماره 27، صص 66-45. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى (1410 ق)، مجموعة ورّام، قم: مکتبه فقیه، 2 جلد. یوسفی، احمدعلی (1389)، «انسان‌شناسی و رفتار مصرفی»، کوثر معارف، شماره 13، صص 82-53. Bentham, J. (1996). The Collected Works of Jeremy Bentham: An Introduction to the Principles of Morals and Legislation. Clarendon Press.
Edgeworth, F. Y. (1879). The Hedonical Calculus. Mind, 4(15), 394-408.
Hausman, D. M., & McPherson, M. S. (2006). Economic Analysis, Moral Philosophy and Public Policy. Cambridge University Press.
Zafirovski, M. (2008). Classical and Neoclassical Conceptions of Rationality-Findings of an Exploratory Survey. The Journal of Sociol-Economics, 37(2), 789-820. | ||
|
Statistics Article View: 8,612 PDF Download: 2,486 |
||