News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,179 |
| PDF Download | 5,344,940 |
ریشه‌شناسی واژه قرآنی «تدبّر» | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 6, Volume 8, Issue 1 - Serial Number 15, December 1393, Pages 157-196 PDF (499.43 K) | ||
| DOI: 10.30497/quran.2015.1608 | ||
| Authors | ||
| محمود کریمی1; مرتضی سلمان نژاد* 2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| 2کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| Receive Date: 20 February 2015, Accept Date: 20 February 2015 | ||
| Abstract | ||
| «تدبّر» از جمله مفاهیم کلیدی در قرآن کریم به شمار می‌آید که با استناد به آیه 29 سوره ص به عنوان هدف نزول قرآن کریم معرفی شده است. اگرچه مفهوم مذکور تنها در چهار آیه در قرآن کریم به کار رفته، ولی به دلیل جایگاه و پردازش‌هایی که در سه دهه اخیر درباره آن صورت پذیرفته است، خوانش‌های گوناگونی در فضای علمی عصر حاضر نسبت به آن بوجود آمده است. آنچه به ابهام واژه تدبّر در پژوهش‌های امروزین می‌افزاید، عدم تحلیل ماده آن (د ب ر) است. به صورتی که محققان در این حوزه صرفاً با استناد به گزارش لغویان متأخر، به بررسی دیگر ابعاد مفهومی غیر لغوی این واژه می‌پردازند. جستار حاضر ضرورت بکارگیری رویکرد ریشه‌شناسی را در تحلیل مؤلفه‌های لغوی این واژه دنبال می‌نماید. از این‌رو تلاش کرده است تا فرایند ساخت از ماده [دبر] به ساخت «تدبّر» را مورد بررسی قرار دهد. روشی که جهت تحلیل فرایند مذکور در نظر گرفته شده بدین قرار است که در ابتدا معانی موجود در دیگر زبا‌های سامی همچون؛ زبان عبری، آرامی، حبشی، اکدی و... استقصاء گردیده و سپس این معانی در پنج دسته معنایی مشخص تقسیم شده‌اند. در ادامه در راستای گزینش داده‌های سودمند جهت دستیابی به فرایند ساخت تدبّر، معانی مذکور تصفیه شده و اطلاعات مفید جهت کشف ارتباط بین معانی مورد استفاده قرارگرفته است و در پایان مبتنی بر تحلیل مذکور، فرایند ساخت تدبّر، به کمک ساخت مشابه (تیپولوژی) آن در زبان انگلیسی تبیین گردیده است. آنچه به کمک ساخت مشابه در زبان انگلیسی (understand) به دست آمده حاکی از آن است که واژه تدبّر نیز از دو بخش ساخته شده است: [دبر (به عنوان ماده فعل) + وزن تفعّل (به معنای stand)]. در نتیجه معنایی که از تدبّر فهم می‌گردد، مواجهه ادراکی با موضوع یا پدیده‌ای جهت پی‌بردن به پشت و ورای آن است. | ||
| Keywords | ||
| قرآن; تدبّر; ریشه‌شناسی; زبان‌های سامی; تیپولوژی | ||
|
Statistics Article View: 3,158 PDF Download: 1,224 |
||