News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,196 |
| PDF Download | 5,344,991 |
بازخوانی دیدگاه های دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق «ربّ» | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 2, Volume 8, Issue 1 - Serial Number 15, December 1393, Pages 33-68 PDF (448.34 K) | ||
| DOI: 10.30497/quran.2015.1604 | ||
| Authors | ||
| محمدعلی خوانین زاده* 1; فتح الله نجارزادگان2 | ||
| 1استادیار گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی | ||
| 2استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، پردیس قم | ||
| Receive Date: 20 February 2015, Accept Date: 20 February 2015 | ||
| Abstract | ||
| با توجه به اهمیت و جایگاه محوری اسم «ربّ» در نظام معنایی قرآن کریم، در این مقاله با نگاهی تاریخی ـ انتقادی به بازخوانی دیدگاه‌های دانشمندان مسلمان در مورد واژه «ربّ» و اشتقاق و معنای آن پرداخته می‌شود؛ تا ضمن دستیابی به تصویری روشن از روش‌های مورد استفاده در معناشناسی واژگان قرآنی و نتایج حاصل از آن، نقاط قوت و ضعف آن‌ها آشکار گردد و زمینه استفاده از روش‌های روزآمد جهت رفع نارسایی‌های موجود فراهم آید. از مجموع اقوال و شواهد مورد استناد فرهنگ‌نویسان متقدم چنین برمی‌آید که واژه «ربّ» ـ که همگی آن را از ریشه مضاعف رب‌ب دانسته‌اند ـ در زبان عربی پیش از اسلام در معنای «مالک» به کار می‌رفته است، و حتی برخی، مبدأ اشتقاق «ربّ» را «تربیة» (از ریشه ناقص رب‌و) دانسته‌اند. با توجه به دیدگاه دانشمندان مسلمان در باب اشتقاق و لزوم قرابت توأمان ریشه و معنا، فرهنگ‌نویسان متقدم می‌بایست «ربّ» را واژه‌ای جامد تلقی می‌کردند چرا که از سویی پیوند معنایی میان صورت اسمی «ربّ» با کاربردهای فعلی ریشه رب‌ب روشن نبوده است و از سوی دیگر، پیوند میان ریشه‌های رب‌ب و رب‌و. با وجود تلاش‌های برخی دانشمندان مسلمان جهت یافتن مبدأ اشتقاقی برای صورت اسمی «ربّ» از کاربردهای فعلی ریشه رب‌ب، تلاش‌های آنان نارسا بوده و نه پیوند معنایی صورت اسمی «ربّ» را با کاربردهای فعلی ریشه رب‌ب روشن ساخته‌اند و نه چگونگی پیوند برخی کاربردهای ریشه مضاعف رب‌ب را با ریشه ناقص رب‌و و معنای «تربیة»؛ پیوندهایی که به نظر می‌رسد با نگاهی فراتر به زبان عربی و بررسی تطبیقی آن با سایر زبان‌های هم‌خانواده در خانواده زبان‌های سامی، آشکار خواهد شد. | ||
| Keywords | ||
| قرآن کریم; اسماء الحسنی; ربّ; معناشناسی; اشتقاق | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 4,886 PDF Download: 1,346 |
||