News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,761 |
| PDF Download | 5,346,128 |
مقایسۀ دیدگاه مطهری و سوئینبرن دربارۀ مسئلۀ شر | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 2, Volume 12, Issue 2, August 1393, Pages 1-24 PDF (1.2 M) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2015.1585 | ||
| Authors | ||
| حمیدرضا اسکندری دامنه* 1; قاسم پورحسن2 | ||
| 1دانشجوی دوره دکتری فلسفه دانشگاه عالمه طباطبایی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشیارگروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 13 May 2013, Revise Date: 31 January 2015, Accept Date: 10 June 2013 | ||
| Abstract | ||
| مسئلۀ شر، آن گونه که در اندیشۀ مطهری و سوئینبرن مطرح شده، یکی از معضلات مهم و در عین حال پیچیده در بحث باور به خدا و غایتمندی جهان است. هر دو فیلسوف از منظر عدل به مثابه مهمترین صفت الهی بدان نگریسته و با ابتناء بر دو رهیافت عنایت و اختیار بدان پاسخ گفتهاند. دشواری مسئلۀ شر عمدتاً به روش منطقی طرح بحث باز میگردد که بر ناسازگاری، و نه صرفاً نقض، تأکید دارد. بدین معنا که با وجود خدای قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه مطلق وجود شرور هیچ توجیهی نمیتواند داشته باشد. پژوهش حاضر در پی آن است تا با توجه به دیدگاه دو فیلسوف مطرح، مرتضی مطهری و ریچارد سوئینبرن، به مسئلۀ شر بپردازد. این دو متفکر هر دو بر اساس نظام منسجم عدل الهی خود در صدد تبیین و توجیه شرور علیرغم وجود خدای قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه مطلق هستند. در این مقاله، دیدگاه مطهری در دو بخش تبعیضها و شرور مورد بحث قرار میگیرد. نظر ایشان در باب شرور ذیل سه عنوان «عدمی بودن شر»، «نسبی بودن شر» و «تفکیکناپذیری خیر و شر» بررسی میشود. دیدگاه سوئینبرن نیز در سه محور «شر اخلاقی» (مهار منطقی، دفاع مبتنی بر اختیار، اصل صداقت و مسئولیت)، «شر طبیعی» (کسب معرفت، دفاع مبتنی بر خیرهای برتر) و «رنج حیوانات» بررسی خواهد شد. در پایان به مقایسۀ دیدگاههای این دو فیلسوف در محورهای انگیزۀ طرح عدل الهی، روش دو فیلسوف در ارائۀ نظریه عدل الهی، ماهیت شر، تقسمبندی شرور، فواید شرور، نظام احسن و رنج حیوانات میپردازیم، و روشن خواهد شد که هرچند هر دو متفکر در تأکید بر اختیار انسان و وجود نظام احسن الهی و فواید شرور با هم متفقالقولاند، در باب ماهیت شر و تقسیمبندی شرور و برخی از توجیهات برای وجود شرور با هم اختلاف رای و رویکرد دارند. لذا میکوشیم تا وجوه اشتراک و افتراق این دو را مورد بررسی قرار دهیم. کلیدواژهها | ||
| Keywords | ||
| مطهری; سوئینبرن; شر; مسئلۀ منطقی شر; نظام احسن; عنایت; اختیار; عدل الهی | ||
| References | ||
|
ابن سینا، حسین بن عبدالله، (1376)، الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق آیتالله حسنزاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. ابن سینا، حسین بن عبدالله، (1388)، الهیات شفا، ترجمه دادجو، تهران: امیرکبیر. بحرینی، محمد صادق، (1390)، شر از دیدگاه سوئینبرن، پایاننامۀ برای اخذ درجۀ کارشناسی ارشد در رشتۀ فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، با راهنمایی دکتر قاسم پورحسن. خلیلی، اکرم و امیرعباس علیزمانی، (1390)، «تئودیسه پرورش روح جان هیک»، پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)، س ۹، ش ۲، صص ۷۹-۹۴. خلیلی، اکرم و امیرعباس علیزمانی، (1391)، «بررسی مبانی کلامیـفلسفی نظریۀ پرورش روح جان هیک»، فلسفه و کلام اسلامی، س ۴۵، ش ۲، صص ۶۷-۸۴. سوئینبرن، ریچارد، (1381)، آیا خدایی هست، ترجمه محمد جاودان، قم: موسسه انتشارات مفید (دانشگاه مفید). سوئینبرن، ریچارد، (1387)، «مسئلۀ شر»، ترجمۀ محمود یوسفثانی، کتاب ماه دین، شماره 135. سهروردی، شیخ شهابالدین، (1380)، حکمة الاشراق، مقدمه و تحقیق هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی. شیرازی، قطبالدین، (بیتا)، شرح حکمت الاشراق، قم: بیدار. فارابی، ابونصر، (1408)، التعلیقات، بیروت: دارالمناهل. مطهری، مرتضی، (1370)، درسهای الهیات شفا، ج 1، تهران: حکمت. مطهری، مرتضی، (1371)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی، (1376ـالف)، درسهای الهیات شفا، ج 3، تهران: حکمت. مطهری، مرتضی، (1376ـب)، مقالات فلسفی، ج 1، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی، (1377)، عدل الهی، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی، (1389)، مجموعه آثار، ج 1، تهران: صدرا. ملاصدرا، صدرالدین محمد، (1380)، الاسفار الاربعه، ج 7، تصحیح مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، صدرالدین محمد، (1381)، الاسفار الاربعه، ج 3 و ۶ و ۷، تصحیح احمد احمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. وین رایت، ویلیام جی.، (1989)، مسئلۀ شر، در کلام فلسفی (مجموعه مقالات)، ترجمۀ ابراهیم سلطانی و احمد نراقی، ۱۳۷۴، تهران: موسسه فرهنگی صراط. Mackie, J. L., (1995), "Evil and Omnipotence," Mind, Vol. 64, No. 254. Plantinga, Alvin, (1974), The nature of Necessity, Oxford: Clarendon. Schleiermacher, Friedrich, (1989), The Christian Faith, Eng. Trans. Ed. H. R. Mackintosh and J. S. Stewart, T. & T. Clarck. Swinburne, Richard, (1995), "Theodicy, our well-being, and God's rights," International Journal for the Philosophy of Religion, 38:1/3. Swinburne, Richard, (1998), Providence and the Problem of Evil, Oxford: Clarendon. | ||
|
Statistics Article View: 4,214 PDF Download: 2,211 |
||