News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,583,840 |
| PDF Download | 5,344,142 |
بررسی اثرپذیری الگوهای رفتار عقلانی در اقتصاد سنتی (متعارف) از نظریههای عقلانیت در سایر دانشها | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| Article 5, Volume 6, Issue 2 - Serial Number 12, February 1393, Pages 129-158 PDF (388.64 K) | ||
| DOI: 10.30497/ies.2014.1563 | ||
| Authors | ||
| حسن آقا نظری1; سیدحسین علی دانش* 2 | ||
| 1استاد پژوهشگاه حوزه ودانشگاه | ||
| 2دانشجوی دکترای اقتصاد، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد | ||
| Receive Date: 04 May 2013, Revise Date: 02 December 2014, Accept Date: 17 March 2014 | ||
| Abstract | ||
| نظریه «رفتار عقلانی» و الگوهای مبتنی بر آن در اقتصاد سنتی (متعارف) که رویکرد نئوکلاسیکی بر آن حاکم است، در زمینه واقع‌نمایی، تبیین و پیشبینی، نارسایی‌هایی داشته که مسلماً بعضی از آنها طی زمان برطرف شده است. این پژوهش اولاً در صدد یافتن پاسخ این سؤال است که آیا بهره‌گیری از سایر دانشها اعم از فلسفی یا علمی، عقلی یا تجربی، در برون‌رفت از آن کاستیها مؤثر بوده است؟ و ثانیاً اگر از ابتدا از اندیشه اسلامی استفاده می‌شد، آیا چنین معضلاتی کمتر بروز می‌کرد. لذا با رویکرد تاریخی، این موضوع میان رشته‌ای بررسی گردید و با استفاده از مستنـدات کتابخانـه‌ای و روش تحلیلـی توصیفی معلوم شد که نظریه رفتار عقلانی، محصول روش قیاسی فلسفه است که به صورت یک اصل متعارفی به علوم گوناگون از جمله اقتصاد راه یافته است و چون با تکیه بر این نظریه، الگوهای رفتاری اقتصادی ساخته شده، مانند آن نظریه، مبتنی بر اصول موضوعه متعددی است که آنها هم در دانشهای گوناگون مورد توجه بوده است. اما در پی بروز تردید‌هایی بارها آزمون گردیده که در بسیاری موارد این الگوها رد شده است ولی با کمک علوم دیگر در آن اصلاحاتی صورت گرفته و از آن کاستیها برون رفته است. همچنین یکی از نارسایی‌های باقی مانده از دید اسلامی، ناتوانی در تبیین رفتار ایثارگرانه است که آنان به آن رفتار «فارغ از خود» می‌گویند که گویا معقول نیست و با توجه به اینکه از قرنها قبل در اندیشه اسلامی علاوه بر «خود طبیعی»، «خود انسانی» نیز مطرح بوده، آشکار است که اگر اقتصاد سنتی از همان موقع این اندیشه اسلامی را بکار می‌برد؛ رفتار ایثارگرانه را غیر قابل توجیه نمی‌شمرد، چون این نوع رفتار نیازهای «خود انسانی» را که از اهمیت بیشتری برخوردار است برآورده می‌سازد. بدیهی است که این اجتناب، ریشه در مباینت عقلانیت در اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی دارد. | ||
| Keywords | ||
| اقتصاد اسلامی; اقتصاد سنتی; الگوهای رفتار عقلانی; عقلانیت محدود; میان‌رشته‌ای | ||
| References | ||
|
بلاگ، مارک (1387)، روش شناسی علم اقتصاد: اقتصاددانان چگونه تبیین میکنند، ترجمه غلامرضا آزاد، تهران: نشر نی. جابری، علی (1388)، «علم اقتصاد متعارف و خودگروی لذت‌گرایانه»، معرفت اقتصاد اسلامی، سال اول، ش1، پاییز و زمستان 1388، صص163-184. جعفری، محمد تقی (1362)، شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی، تهران: امیرکبیر. چپرا، عمر، آینده علم اقتصاد (چشم‌اندازی اسلامی)، ترجمه احمد شعبانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). خورسندی طاسکوه، علی (1387)، گفتمان میان‌رشته‌ای دانش: گونه شناسی، مبانی نظری و خط‌مشی‌هایی برای عمل در آموزش عالی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1387. دادگر، یداله و عزتی، مرتضی (1382)، «عقلانیت در اقتصاد اسلامی»،، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، ش 9 و 10، پاییز و زمستان 1382، صص1-24. رستمیان، علی و متوسلی، محمود (1386)، «گامی به سوی بازسنجی هرمنوتیکی نظریه انتخاب عقلایی»، تحقیقات اقتصادی، شماره 79، تابستان 1386، صص91-119. شومپتر، جوزف (1375)، تاریخ تحلیل اقتصادی، ج1، ترجمه فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز. صدیقی، محمد نجات اله (1384)، آموزش علم اقتصاد از دیدگاه اسلامی، ترجمه محمدرضا شاهرودی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). طاهر، سعید؛ غزالی، عیدیت و سید عقیل، سید عمر (1375)، مباحثی در اقتصاد خرد: نگرش اسلامی، ترجمه حسین صادقی، تهران: موسسه تحقیقات اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس. الفاخوری، حنا و الجر، خلیل (1376)، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. کرمی، محمد حسین (1375)، «مهمترین پیشفرض انسان شناختی»، حوزه و دانشگاه، شماره 9، صص71-83. لاریجانی، محمد جواد (1377)، تدین، حکومت و توسعه، تهران: موسسه فرهنگی اندیشه معاصر. مصباح یزدی، محمد تقی (1372)، جامعه از دیدگاه قرآن، قم: سازمان تبلیغات اسلامی. مینی، پیرو (1375)، فلسفه و اقتصاد، ترجمه مرتضی نصرت و محمد حسین راغفر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. نوذری، حسینعلی (1381)، بازخوانی هابرماس، درآمدی بر آراء، اندیشهها و نظریههای یورگن هابرماس، تهران: چشمه، چاپ اول. هملین، آلن (1386)، اخلاق و اقتصاد، ترجمه افشین خاکباز و محمدحسین هاشمی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول.
Anand, Paul, Prasanta K. Pattanaik & Clemens Puppe (2009), The Handbook Of Rational & Social Choice, New York.Oxford University Press, first ed. Axelsson, Runo (1973), "The Economic Postulate of Rationality, some Methodological Views", the Swedish Journal of Economics, Vol. 75, No. 3, pp.289-295. Chartier, Gary (2009), Economic Justice and Natural Law, Cambridge University Press. Fourgead, C., Gourleroux, C. & Pradel, J. (1980) "Learning Procedures and Convergence to Rationality", Econometrica, Vol. 54, No. 4, pp.845-868. Habermas, Jurgen (1955), The Theory of Communicative Action: The Critique of Founctionalist Reason tr.Thomas Mc Carty, vol.2, Cambridge: Polity Press. Id. (1971), Toward a Rational Society: Student Protest, Science, and Politics, Trans, By Jeremy J. Shapiro, London: Heinemann. Hargreaves, Heap & Shaun P. (2004), "Economic Rationality", in The Elgar Companion to Economics and Philosophy, John Davis B., Alain Marciano And Jochen Runde(eds), UK, Edward Elgar publisher pp.42-60. Kahneman, Daniel (2003), "Maps of Bounded Rationality: Psychology for Behavioral Economics", American Economic Review, Vol. 93, No. 5, pp.1449-1475. Kamarck, Andrew (2005), Economics as a Social Science, an Approach to NonatisticTheory, University of Michigan Press. Machlup, Fritz (1978), Methodology of Economics and Other Sciences, London, Acadamic press. Mc Fadden, Daniel (1998), Rationality for Economists?, California, University of California. Rabin, Matthew (1998), "Psychology and Economics", Journal of Economic Literature, pp.11-46. Rawls, John (1971), A Theory of Justice, Cambridge, Mass: Harward University press. Samuelson, Paul Anthony (1947), Fundations of Economic Analysis , Cambridge and London: Harward University press Id. (1993), "Altruism as a Problem Involving Group Versus Individual Selection in Economics and Biology", American Economic Review, No. 83, pp.143-148. Simon, H. A. (1947), Administrative Behavior: A Study of Decision Making Process in Administrative Organizations, Chicago, IL: Macmillan, First Ed. Id. (1955), "A Behavioral Model of Rational Choice", Quarterly Journal of Economics, No. 69, pp.99-118. Steele, G. R. (2004), "Understanding Economic man: Psychology, Rationality and Values", American Journal of Economics and Sociology, Vol. 63, No. 5, p.1021. Tomer, John (2008), "Beyond the Rationality of Economic Man, Toward the Rationality of Human Man", International Journal of Behavioural Accounting and Finance, Vol. 3, No. 1, pp.4-22. | ||
|
Statistics Article View: 3,388 PDF Download: 1,558 |
||