News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,467 |
| PDF Download | 5,345,773 |
نقشِ دین در شکل گیری حکمت متعالیه | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 2, Volume 12, Issue 1, February 1393, Pages 5-24 PDF (318.3 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2014.1537 | ||
| Author | ||
| سید میثم بهشتی نژاد* | ||
| عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 02 July 2013, Revise Date: 31 August 2014, Accept Date: 17 August 2013 | ||
| Abstract | ||
| صدرا، بسیاری از یافتهها و نوآوریهای موجود در حکمت متعالیه را مدیون بهرهمندی از دین و شهود دانسته است. او، تأثیر دین بر حکمت و حکما را در دو مرحله بررسی کرده است. در مرحلة اول، دین، حکمت و حکما را از نگاه ماهیتبین و کثرتبین میرهاند و به نگاه وجودی ارتقا میدهد. بر این اساس، نگاه وجودی این مطلب را برای حکیم میسّر میکند که به فهم صحیحی از بعضی آموزههای دین که بدواً با احکام عقلی معارض دیده، دست یابد. این فهم صحیح موجب میشود که حکیم، به تثبیت عقلیِ بسیاری از آموزههای دینی موفّق گردد. در مرحلة دوم، تأثیر دین بر حکمت موجب ارتقاء مجدّد نظرگاه حکیم و مبانی حکمت میشود، و صدرا نتیجة این ارتقا را در دو بُعد برشمرده است: از یک سو، حاصلِ این ارتقاء، فهم تأویلات قرآنی است؛ و از سوی دیگر، حاصلِ این ارتقاء، دستیابی به اوج حکمت است؛ یعنی فهم واقع آن چنانکه هست. عبارات صریح ملاصدرا نشان از آن دارد که او، در حیات فلسفی خود همین سیر را پیموده و حکمت متعالیه نیز متناسب با همین سیر شکل گرفته است. نهایتاً این مطلب مورد تأکید قرار میگیرد که صدرا، در استفاده از دین و شهود، از الگوی پژوهشی فلسفی صحیح بهره برده و بدین ترتیب، هر چند حکمت متعالیه کاملاً مرهون دین است، اما قواعد حکمت و روش عقلی ـ برهانی را رعایت کرده است. | ||
| Keywords | ||
| دین; شهود; عقل سلیم; فطرت ثانیه; ملاصدرا | ||
| References | ||
|
آشتیانی، جلال الدین (1382ش)، مقدمة الشواهد الربوبیه، قم: مؤسسة مطبوعات دینی، ج1. جوادی آملی، عبدالله (1377-1378ش)، «حکمت صدرایی؛ ماهیت و مختصات»، قبسات، ش10-11. حسن زاده آملی، حسن (بیتا)، دومین یادنامة علامه طباطبائى؛ عرفان و حکمت متعالیه، نرمافزار آثار آیتالله حسنزاده آملی، قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. خامنه ای، سیدمحمّد (1384ش)، میرداماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. داوری اردکانی، رضا (1379ش)، مقام فلسفه در دورة تاریخ ایران اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. صدرالدین شیرازی، محمّد بن ابراهیم (1340ش)، رسالة سه اصل، تصحیح سید حسین نصر، تهران؛ دانشگاه علوم معقول و منقول. همو (1354ش)، المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفة ایران. همو (1360ش)، اسرار الآیات، مقدمه و تصحیح محمّد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفة ایران. همو (1361ش)، العرشیة، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران: انتشارات مولی. همو (1363شـالف)، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسة تحقیقات فرهنگی. همو (1363شـب)، المشاعر، به اهتمام هانرى کربن، تهران: کتابخانة طهوری. همو (1381ش)، کسر اصنام الجاهلیة، مقدمه و تصحیح و تعلیق محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. همو (1981م)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث، ج9. علی زاده، بیوک (1376ش)، «ماهیت مکتب فلسفی ملاصدرا و تمایز آن از مکتبهای فلسفی دیگر»، خردنامة صدرا، ش10. فرامرز قراملکی، احد (1377ش)، «روی آورد بین رشته ای و هویت معرفتی فلسفة صدرایی»، مقالات و بررسیها، ش63. کربن، هانری (1343ش)، «مقام ملاصدرای شیرازی در فلسفة ایران»، ترجمة سید حسین نصر، مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش45، مهر1343. | ||
|
Statistics Article View: 3,357 PDF Download: 1,278 |
||