News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,196 |
| PDF Download | 5,344,990 |
زکات پول از منظر فقه فریقین و بررسی ظرفیت بالقوه آن در فقرزدایی (مطالعه سال‌های 1387 تا 1389 اقتصاد ایران) | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| Article 2, Volume 6, Issue 1 - Serial Number 11, August 1392, Pages 35-60 PDF (356.53 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ies.2013.1508 | ||
| Authors | ||
| احمد شعبانی1; عبدالمحمد کاشیان* 2 | ||
| 1دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| 2دانشجوی دکترای اقتصاد اسلامی، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| Receive Date: 25 November 2013, Revise Date: 27 June 2014, Accept Date: 17 March 2014 | ||
| Abstract | ||
| در حالی که نص صریح روایات دلالت بر آن دارد که زکات برای رفع فقر وضع گردیده و نصاب آن به گونه‌ای است که برای رفع فقر کفایت می‌کند، تحقیقات تجربی نشان می‌دهد که درآمد بالقوه زکات (بر اساس نظر مشهور فقهای شیعه) بسیار کمتر از آن است که بخواهد برای رفع فقر کفایت کند. برای پاسخ به این نوع تشکیک در کارایی زکات، فرضیه‌های متعددی مطرح گردیده است که این مقاله فرضیه‌ای جدید به آن‌ها می‌افزاید. فرضیه جدید دلالت بر آن دارد که «بر مبنای نظر برخی از فقها (و برخلاف قول مشهور)، مراد از نقدین در زکات موارد نه‌گانه، پولی است که مردم با آن مبادله انجام می‌دهند و لذا پول‌های امروزی مشمول زکات هستند؛ از این‌رو درآمد زکات به اندازه کافی بالا خواهد بود و برای رفع فقر کفایت می‌کند». این مقاله ضمن بیان آراء فقهای فریقین درباره زکات پول و نیز مبنا قرار دادن نظریه وجوب زکات پول، با استفاده از یک روش ابتکاری در تعیین مصداق نصاب و با استفاده از آمار سپرده‌های بانکی و میزان پول نقد، به برآورد ظرفیت بالقوه زکات پول در اقتصاد ایران می‌پردازد و میزان کارایی آن در رفع فقر را مورد آزمون قرار می‌دهد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بر مبنای مانده سپرده‌های بانکی بخش خصوصی، میزان زکات بالقوه پول توانایی قابل توجهی در رفع فقر دارد و می‌تواند سطح مخارج دهک اول و دوم در نیازهای اساسی را به ترتیب به سطح زندگی دهک‌های دوم و سوم ارتقا دهد. ضمن اینکه نشان می‌دهد که زکات پول بر مبنای اسکناس و سکه در دست مردم توانایی چندانی ندارد. این تحقیق برای سال‌های 1387 تا 1389 صورت پذیرفته است. | ||
| Keywords | ||
| زکات; ظرفیت بالقوه; رفع فقر; پول; جمهوری اسلامی ایران | ||
| References | ||
|
قرآن کریم اسماعیل پور دره، مهدی (1387)، «الگوی مناسب مؤسسات مالی زکات در جمهوری اسلامی ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). الجزیری، عبدالرحمن (1306ق.)، کتاب الفقه علی مذاهب الاربعۀ، ج1، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی. حر عاملی، محمد بن الحسن (1387ق.)، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعۀ، ج9، تهران: مکتبۀ الاسلامیۀ. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (1415ق.)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعۀ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. الزحیلی، وَهْبَة بن مصطفى (2011م.)، الفقه الاسلامی و ادلّته، دمشق: دار الفکر، ج2. شعبانی، احمد و کاشیان، عبدالمحمد (1389)، «اثر بازتوزیع زکات بر رفع فقر و کاهش ضریب جینی ایران»، قم: همایش همگرایی مالیات‌های اسلامی و متعارف. صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین ابن بابویه القمی (1413ق.)، من لایحضره الفقیه، تحقیق: محمد جواد فقیه، ج2، بیروت: دار الاضواء. طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن بن علی (1417ق.)، تهذیب الاحکام (فی شرح المقنعة)، تحقیق: علی اکبر غفاری، ج4، تهران: مکتبة الصدوق. عسکری، محمد مهدی (۱۳۸4)، تحلیل نظری زکات، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). قائنى، محمد (1384)، زکات پولهاى رایج و اشیاى نوپیدا، ترجمه محمّد قناد معتمدى، تهران، بینا. کاشیان، عبدالمحمد (1389)، «آزمون بسندگی زکات و خمس در تامین حداقل معیشت خانوارهای نیازمند در اقتصاد ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). کلینی الرازی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1377ق.)، الفروع من الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیۀ. لاجوردی، سیدعدنان، «نقش زکات در نظام اقتصادی اسلام»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). مغنیه، محمّدجواد (1404ق.)، فقه الإمام جعفر الصّادق، عرض و إستدلال، ج2، بیروت: مکتبة دارالعلم للملایین. منتظری، حسینعلی (1404ق.)، کتاب الزکاۀ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. النجفی، الشیخ محمد حسن (1365)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق شیخ عباس قوچانی، ج15، تهران: دارالکتب الاسلامیة. هاشمی‌شاهرودی، سید محمود (1390)، رساله توضیح المسایل، قم: بنیاد فقه و معارف اهل بیت(ع). | ||
|
Statistics Article View: 3,288 PDF Download: 1,193 |
||