News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,431 |
| PDF Download | 5,345,642 |
علیت | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 8, Volume 3, Issue 2, August 1384, Pages 165-201 PDF (267.47 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2012.1202 | ||
| Author | ||
| علی اصغر خندان(مترجم) ریچاد تیلور(نویسنده) | ||
| استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 16 December 2012, Accept Date: 16 December 2012 | ||
| Abstract | ||
| این مقاله ترجمۀ مدخل علیت از دائرۀالمعارف پل ادواردز است[i] که در آن ابتدا به تعریف علیت و تفاوت تولید با حرکت کیفی از نظر ارسطو اشاره می‌شود و سپس علل چهارگانۀ ارسطو یعنی علل فاعلی، غایی، صوری و مادی بررسی می‌شود و تصریح می‌گردد که امروزه در علوم مختلف و حتی انسانی، فقط از علل فاعلی صحبتی به میان می‌آید. در ادامه، مقاله به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: مسائل قدیمی و مسائل جدید مربوط به علیت فاعلی. موضوعات مطرح‌شده به عنوان مسائل قدیمی مربوط به علیت فاعلی عبارت‌اند از: سودمندی مفهوم علت، علیت و تغییر، شمول، همسانی، تصور نیرو، تصور اتصال ضروری، تقدم علل بر معلول‌های خود، جهت و سمت ضرورت. موضوعات مطرح‌شده در مقاله به عنوان مسائل اصلی مربوط به علیت در دوران معاصر عبارت‌اند از: ضرورت در مقابل توالی تغییرناپذیر، مسئلۀ مشابهت، مشابهت‌های مربوط، قوانین طبیعت و مفهوم علیت، قوانین به منزلة ضرورت‌ها، قوانین به منزلة همسانی‌ها، بازنگری اتصال ضروری، علل به منزلة شرایط لازم، علل به منزلة شرایط کافی، تعدد علل، علیت و استقرا، تمایز میان علت و معلول، علل به منزلة «اهرم‌ها»، علیت و زمان، علت‌ها و معلول‌های همزمان. نکتۀ مهم در مقاله، روح تجربه‌گرایانه و پوزیتیویستی حاکم بر مباحث است که از جمله مصادیق آن اشاره و پرداخت تفصیلی به آرا و اندیشه‌های فیلسوفان تجربه‌گراست. تلاش این فیلسوفان انکار ابعاد متافیزیکی بحث علیت، مانند ضرورت و وجوب صدور معلول از علت است. مقاله علی‌رغم گزارش نظریات این فیلسوفان، و علی‌رغم اشاره به ناتوانی این نظریات در تحلیل پدیدۀ علیت، از نقد صریح تجربه‌گرایی امتناع می‌ورزد. آخرین جمله مقاله این است: «در اینجا (بحث علیت) مانند بیشتر موضوعات فلسفه، پیشرفت ما نسبت به گذشتگانمان غیرواقعیتر از آنچه در واقعیت هست، به نظر میرسد». [i]. Paul Edwards (1972), The Encyclopedia of Philosophy, Macmillan Publishing, Vol. 2, pp. 56-66. | ||
| Keywords | ||
| علت; معلول; علیت; علل چهارگانۀ ارسطو; ضرورت; قوانین طبیعت; استقرا | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 5,875 PDF Download: 1,752 |
||