News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,591,813 |
| PDF Download | 5,357,377 |
انواع تبیین و نظریه های تبیین علمی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Editorial, Volume 4, Issue 2, August 1385, Pages 45-64 PDF (306.76 K) | ||
| DOI: 10.30497/prr.2012.1181 | ||
| Author | ||
| مسعود صادقی | ||
| استادیار گروه عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 16 December 2012, Accept Date: 16 December 2012 | ||
| Abstract | ||
| برای تبیین انواع گوناگونی برشمرده‌‌‌‌اند. این جستار ضمن بررسی برخی از این انواع مانند تبیین علمی و تبیینِ عادی یا غیرعلمی، تبیینِ ناقص یا جزئی و تبیینِ کامل یا تمام، تبیین علّی و تبیین غیرعلّی، تبیین کارکردی، تبیین غایت‌‌‌‌شناختی و... مهم‌‌‌‌ترین نظریه‌‌‌‌های تبیین علمی را مطالعه می‌‌‌‌کند. رایج‌‌‌‌ترین نظریه‌‌‌‌ای که آغازگر بحث جدی تبیین در قرن بیستم بود، نظریۀ قانون فراگیر تبیین، شامل دو الگوی قیاسی- قانونی و استقرایی- آماری است. نقدهایی که در نیمۀ دوم قرن بیستم به این نظریه شد، راه را برای نظریه‌‌‌‌های دیگر گشود. بر پایة این نقدها، الگوهایی برای تبیین علمی مطرح شد. از مهم‌‌‌‌ترین این الگوها، یکی الگویِ ربط آماری وسلی سمن است که با بیانی از سازوکارهای علّی تکمیل شده است و دیگری الگویِ وحدت‌‌‌‌بخشی تبیین که مایکل فریدمن طرح اولیۀ آن را ریخت و فیلیپ کیچر آن را شرح و بسط داد. این جستار نشان خواهد داد که چگونه هر یک از این الگوهای مختلف از نواقص الگوهای پیشین فاصله می‌‌‌‌گیرند. | ||
| Keywords | ||
| انواع تبیین; تبیین علمی; قانون فراگیر; ربط آماری; سازوکارهای علّی; وحدت‌‌‌‌بخشی | ||
| References | ||
|
استنفورد، مایکل (1382)، درآمدی بر فلسفۀ تاریخ، ترجمة احمد گل‌‌‌‌محمدی، تهران: نشر نی. فی، برایان (1381)، فلسفۀ امروزین علوم اجتماعی، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو. کواین، دابلیو.وی؛ اولیان، جی.اس (1381)، شبکه باور، ترجمة امیر دیوانی، تهران: انتشارات سروش. لازی، جان (1377)، در آمدی تاریخی به فلسفۀ علم، ترجمة علی پایا، تهران: انتشارات سمت. لیتل، دانیل (1373)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمة عبدالکریم سروش، تهران: صراط. هسه، ماری (1372)، «قانون‌‌‌‌ها و تئوری‌‌‌‌ها»، در علم‌‌‌‌شناسی فلسفی، ترجمة عبدالکریم سروش، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. همپل، کارل (1369)، فلسفة علوم طبیعی، ترجمة حسین معصومی همدانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. Earman, John (2002), "Laws of Nature" in: Yuri Balashor and Alex Rosenberg (ed.), Philosophy of Science: Conternporary Readings, Landon and New York: Routledge. Geach, Peter (1975). "Teleological Explanation", in: Stephan Korner (ed.), Explanation, Basil Black Well. Hempel, Carl (1965), Aspects of Scientific Explanation, New York: The Free Press. Kitcher, Philip (2002), "Explanatory Unification and the Causal Structure of the World", in: Yuri Balashov and Alex Rosenberg (ed), Philosophy of Science: Contemporary Reading, London and New York: Routledge. Nagel, Ernest (1961), The Structure of Science,New York: Harcourt, Brace & World. Papineau, David (1999), "Methodology: The Elements of the Philosophy of Science" in: A.C. Grayling (ed), Philosophy, Oxford: Oxford University Press. Putnam, Hilary (1978), Meaning and Moral Science, London: Routledge & Kegan Paul. Ruben, David- Hillel (1992), Explaining Explanation, London and New York: Routledge. Salmon, Wesley C. (1998), Causality and Explanation, London: Routledg. | ||
|
Statistics Article View: 21,736 PDF Download: 4,897 |
||