News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,583,639 |
| PDF Download | 5,343,707 |
بررسی کلامی فلسفی مسئله حشر حیوانات | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Editorial, Volume 5, Issue 2, August 1386, Pages 121-148 PDF (240.16 K) | ||
| DOI: 10.30497/prr.2012.1169 | ||
| Author | ||
| سعید نظری توکلی | ||
| استادیار دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| Receive Date: 24 November 2007, Revise Date: 16 December 2012, Accept Date: 19 February 2008 | ||
| Abstract | ||
| گرچه وجود جهان پس از مرگ و زندگی اخروی، از جمله اصول اعتقادی تمامی مسلمانان است، در اینکه این نوع زندگی به چه گروهی از موجودات اختصاص دارد، دیدگاه‌های مختلفی توسط اندیشمندان مسلمان مطرح شده است. صرف نظر از تفسیرهای مختلفی که از آیات و روایات در این زمینه وجود دارد، بحث حشر حیوانات در منابع کلامی- فلسفی مذاهب مختلف اسلامی با دو اصل وجود یا نبود نفس ناطقه برای حیوانات و تکلیف‌‌ناپذیر بودن آن‌ها پیوند خورده است. هرچند نبود تکالیف شرعی برای حیوانات، مسلم به نظر می‌رسد، امت دانستن حیوانات از جانب قرآن کریم، هم حکایت از فهم آن‌ها از هستی دارد و هم معلوم می‌کند که دارای هدفی مشخص و مشترک در زندگی دنیوی خود هستند. وجود دو عامل فهم و هدفمندی در حیوانات سبب شده است که قرآن کریم آن‌ها را همسان انسان بداند و برای آن‌ها نیز حیات اخروی را مطرح سازد. در چنین فرضی می‌توان ادعا کرد که حضور حیوانات در جهان آخرت، افزون بر دادخواهی میان گروهی، به منظور دادخواهی آن‌ها از انسان‌ها نیز است. بر این اساس، اصل مسئولیت‌پذیری انسان در برابر حیوانات قابل مطرح است و امکان هر گونه بهره‌وری از آن‌ها را در خارج از هدف ذاتی از خلقتشان منتفی می‌سازد. | ||
| Keywords | ||
| حشر; حشر حیوانات; زندگی اخروی; نفس; امت; همسانی | ||
| References | ||
|
آمدی، علی بن ابی علی (1391)، غایة المرام فی علم الکلام، تحقیق حسن محمود عبد اللطیف، قاهره: المجلس الاعلی للشئون الإسلامیة، 1جلد. ابن‌اثیر (1364)، النّهایة فی غریب الحدیث، تحقیق طاهر حمد الزاوی، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم. ابن‌جوزی، عبدالرحمان بن علی (1407/1986)، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: دار الفکر، چاپ اول. ابن‌حزم الطاهری، علی بن احمد (بیتا)، الفصل فی الملل والاهواء والنحل، قاهره: مکتبة الخانجی. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1380/1960)، الشفاء، الالهیات، تحقیق ابراهیم مدکور، قاهره: الهیئة العامّة لشئون المطابع‌الامیریة. ابن‌کثیر قرشی، اسماعیل (1412/1992)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار المعرفۀ. ابن‌منظور (1405/1985)، لسان العرب، قم: ادب الحوزة، چاپ اول. احمد بن حنبل (بیتا)، مسند احمد، بیروت: دار صادر. اربلی، علی بن عیسی (1405/1985)، کشف الغمة فی معرفة الائمة، بیروت: دار الاضواء، چاپ دوم. افلاطون (بیتا)، جمهوری، دبلیو. کی. سی. گاتری، ترجمه حسن فتحی، تهران: انتشارات فکر روز. بحرانی، میثم بن علی (1406)، قواعد المرام فی علم الکلام، تحقیق سید احمد حسینی، قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشی، چاپ دوم. بخاری، محمد بن اسماعیل (1409/1989)، الادب المفرد، تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة، چاپ دوم. برقی، احمد بن محمد (بیتا)، المحاسن، تحقیق سید جلالالدین حسینی، تهران: دارالکتب الاسلامیة. بهائی، محمد بن حسین (بیتا)، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم واللیلة من الواجبات والمستحبات والآداب، بیروت: مؤسسه الاعلمی. تختی، عبدالقادر بن محمد (1304)، تقریب المرام فی علم الکلام، با تعلیقات فرج‌الله کردستانی، مصر: چاپ سنگی. تفتازانی، مسعود بن عمر (1409/1989)، شرح المقاصد، تحقیق عبدالرحمن عمیره، قم: منشورات الشریف الرضی، چاپ‌اول. تمیمی، نعمان بن محمد (1383/1963)، دعائم الإسلام وذکر الحلال والحرام والقضایا والاحکام عن اهل بیت رسول الله علیه وعلیهم افضل السلام، تحقیق آصف بن علی اصغر فیضی، مصر: دار المعارف. ثعالبی، عبدالرحمن (1418/1998)، الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، تحقیق عبدالفتاح ابوسنة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول. جرجانی، علی بن محمد (1325/1907)، شرح المواقف، مصر: مطبعه سعاده، چاپ اول. حلبی، محمد بن سلیمان (1407/1986)، نخبة اللآلی شرح بدأ الامالی، استانبول: مکتبة القیقة. خلیل بن احمد (1409/1989)، العین، تحقیق مهدی المخزومی، قم: دار الهجرة، چاپ دوم. دوانی، محمد بن اسعد (1316)، شرح العقائد العضدیة، استانبول: مطبعۀ عثمانیة. رازی، فخرالدین محمد بن عمر (بیتا)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1404/1984)، المفردات فی غریب القرآن، بی‌جا: دفتر نشر الکتاب، چاپ اول. زبیدی، محمد مرتضی (بیتا)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: مکتبة الحیاة. سهروردی، شهابالدین (1380)، حکمة الاشراق، تصحیح و مقدمه هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم. سیوطی، جلال‌‌الدّین (1365/1946)، الدّر المنثور فی التّفسیر بالماثور، بیروت: دار الفکر، چاپ اول. شوکانی، محمد بن علی (بیتا)، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایة والدرایة من علم التفسیر، بیروت: عالم الکتب. شیرازی، صدرالدین محمد (1363)، مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول. همو (1378)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، قم: منشورات مصطفوی. همو (1382)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تحقیق سید جلالالدین آشتیانی، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ سوم. همو (1422)، المبدا و المعاد، تحقیق سید جلالالدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم. صدوق، محمد بن علی (1386/1966)، علل الشرائع، نجف: مکتبه حیدریه. همو (1404/1984)، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم. طباطبایی، سید محمدحسین (1393/1973)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسه اسماعیلیان. طبرسی، فضل بن حسن (1379/1960)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی. طبری، محمد بن جریر (1415/1995)، جامع البیان عن تاویل آی القرآن، تحقیق صدقی جمیل العطار، بیروت: دار الفکر. طریحی، فخرالدّین (1408/1988)، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، بی‌جا: مکتب النشر الثقافة الاسلامیة، چاپ دوم. طوسی، خواجه نصیرالدین (1359)، تلخیص المحصل (به انضمام رسائل و فوائد کلامی)، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. طوسی، محمد بن حسن (1404)، الرسائل العشر، تحقیق واعظ‌زاده، قم: جامعه مدرسین. همو (1409/1989)، التّبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب قیصر العاملی، بیروت: دار احیاء التّراث العربی، چاپ اول. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1412)، نور الثقلین، تحقیق سید هاشم رسولی، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم. عسکری، ابوالهلال (1412)، معجم الفروق اللغویة، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول. غزالی، ابوحامد محمد بن محمد (1985)، قواعد العقائد، تحقیق موسی بن نصر، بیروت: عالم الکتب، چاپ دوم. فارابی (1358)، سیاسات مدنیه، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران. فیض کاشانی، مولامحسن (بیتا)، الصّافی فی تفسیر کلام الله، بی‌جا: دار المرتضی للنشر، چاپ اول. قرطبی، محمد بن احمد (1405/1985)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، چاپ دوم. کلینی، محمد بن یعقوب (1388/1968)، اصول الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم. لاهیجی، عبدالرزاق (1372)، گوهر مراد، تحقیق زین‌‌العابدین قربانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ، چاپ‌اول. مازندرانی، مولی محمد صالح (بیتا)، شرح اصول الکافی، با تعلیقات میرزا ابوالحسن شعرانی، بی‌جا: بی‌نا. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء، چاپ دوم. مرعشی نجفی، سید شهابالدین، شرح احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشی. مفید، محمد بن نعمان (1413/1992)، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسه آل البیت(ع)، قم: دار المفید. همو (1414/1993)، النکت الاعتقادیة، قم: دار المفید، چاپ دوم. نظری توکلی، سعید (1386)، مقایسه تطبیقی مرگ و زندگی در متون دینی- پزشکی (مسائل مستحدثه پزشکی2)، قم: بوستان کتاب، چاپ اول. نوری طبرسی، میرزاحسین (1408)، مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، قم: مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول. نووی، یحی بن شرف (1407/1987)، شرح مسلم (صحیح مسلم بشرح النووی)، بیروت: دار الکتب العربیه. همو (بیتا)، المجموع فی شرح المهذّب، بی‌جا: دار الفکر. | ||
|
Statistics Article View: 4,260 PDF Download: 1,718 |
||