News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,440 |
| PDF Download | 5,345,720 |
نقش فطرت در اثبات مبدأ در منظومة معرفتی حکیم شاه آبادی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Editorial, Volume 9, Issue 2, August 1390, Pages 21-38 PDF (541.57 K) | ||
| DOI: 10.30497/prr.2012.1046 | ||
| Author | ||
| محمد غفوری نژاد* | ||
| استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
| Receive Date: 20 February 2011, Revise Date: 02 December 2012, Accept Date: 23 October 2011 | ||
| Abstract | ||
| آیتالله میرزا محمدعلی شاهآبادی، از بنیانگذاران نظریة فطرت در قرن اخیر به شمار میرود. رهیافت شاهآبادی به نظریۀ فطرت، درون دینی و احیاناً آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است. در عین حال، برخی از نظریهپردازیهای وی از پشتوانۀ فلسفی و عقلانی برخوردار است. شاهآبادی، با تمسّک به مقتضیّات فطرت انسانی، از طرق متعدّدی به اثبات خداوند و صفات کمالی او پرداخته است. تمسّک به فطرت عشق به کمال مطلق، فطرت افتقار، فطرت امکان، فطرت انقیاد، فطرت خوفیّه، فطرت امید، فطرت حبّ اصل و بغض نقص، از جمله طرقی است که شاهآبادی بدین منظور پیموده است. اساس دو برهان فطرت افتقار و فطرت امکان، به ترتیب، میراثی صدرایی و سینوی است که شاهآبادی با بیانی جدید، آن را ارائه کرده اما دیگر موارد، از نوآوریهای حکیم شاهآبادی محسوب میشود. به نظر میرسد که بعضی از براهین شاهآبادی، همچون برهان فطرت انقیاد، فطرت خوف و فطرت حبّ اصل و بغض نقص، از حیث صغروی، در گفتمان عقلانی و فلسفی قابل دفاع نیست؛ اما بعضی، همچون برهان فطرت عشق و فطرت امید، قابل اتکا بوده و مورد تمسّک برخی حکمای متأخّر قرار گرفته است. | ||
| Keywords | ||
| نظریّة فطرت; خداشناسی فطری; برهان فطرت; عشق; امید; انقیاد; خوف; شاه آبادی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم پیرمرادی، محمدجواد (1386)، «آیتالله شاهآبادی و برهان فطرت عشق بر اثبات واجبالوجود»، حدیث عشق و فطرت؛ مجموعۀ مقالات دربارۀ آرای حکمی معرفتی آیتالله شاهآبادی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. جوادی آملی، عبدالله (1372)، ده مقاله پیرامون مبدأ و معاد، تهران: الزهراء، چاپ سوم. همو (1378)، فطرت در قرآن (جلد دوازدهم از تفسیر موضوعی قرآن)، قم: اسراء. همو (1386)، تبیین براهین اثبات وجود خدا، قم: اسراء، چاپ پنجم. خمینی، امام روحالله (1373)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی. رشاد، علیاکبر (1386)، «مقدمۀ کتاب فیلسوف فطرت»، در: مرتضوی، علیحیدر، فیلسوف فطرت؛ نگاهی به احوال و افکار عارف حکیم آیتالله العظمی محمدعلی شاهآبادی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. شاهآبادی، محمدعلی (1360ـ الف)، رشحات البحار، ترجمه و شرح محمّد شاهآبادی، تهران: نهضت زنان مسلمان. همو (1360ـ ب)، الانسان و الفطرة، در: رشحات البحار، تهران: نهضت زنان مسلمان. همو (1360ـ ج)، القرآن و العترۀ، در: رشحات البحار، تهران: نهضت زنان مسلمان. صدوق، محمد بن علی بن الحسین(1361)، معانی الأخبار، قم: مؤسسة انتشارات اسلامی. غفورینژاد، محمد (1389)، تطوّر تاریخی نظریۀ فطرت در فلسفه و عرفان اسلامی، پایاننامۀ دورۀ دکتری، به راهنمایی دکتر احمد بهشتی و دکتر احد فرامرز قراملکی، دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران. فرامرز قراملکی، احد (1380)، روششناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه رضوی. | ||
|
Statistics Article View: 5,118 PDF Download: 2,167 |
||