News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,222 |
| PDF Download | 5,345,038 |
بررسی اشکالهای فخر رازی بر دیدگاه‌های ابنسینا در اراده و فاعلیّت الهی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Editorial, Volume 9, Issue 1, February 1390, Pages 51-70 PDF (153.44 K) | ||
| DOI: 10.30497/prr.2012.1040 | ||
| Authors | ||
| محمد ذبیحی1; شهاب الدین ذوالفقاری* 2 | ||
| 1دانشیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2عضو هیئت علمی دانشکده معارف قرآنی اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| Receive Date: 13 March 2011, Revise Date: 02 December 2012, Accept Date: 04 May 2011 | ||
| Abstract | ||
| دیدگاه فلاسفة مسلمان دربارة اتّحاد مصداقی صفات باری تعالی و بازگشت اراده به علم ازلی، در نظر متکلّمان مقبول نیفتاده است. همچنین طرح فاعلیّت بالعنایه از سوی ابنسینا به عنوان فاعلیّت وجودی الهی و استفاده از آن در فائق آمدن بر برخی دشواریهای الاهیاتی، نظیر مسئلة شرور، زمینهای مناسب را برای نقض و ابرام آنان فراهم آورده است. در این میان، فخر رازی با تأکید بر مبانی کلامی اشعری و به این دلیل که اراده را به معنای عزم و قصدی زائد بر ذات که به ترجیح و تخصیص میانجامد، در نظر میگیرد، فلاسفه را در دستیابی به معنایی روشن برای ارادة ذاتی موفّق نمیبیند و آنان را به انکار اراده در خداوند متّهم میکند. در این نوشتار، ضمن پاسخ به اشکالهای فخر رازی، نشان داده شده که نتیجة گفتار ابنسینا در نفی غایت و غرض از فعل خداوند، سلب اراده و حکمت از او نیست؛ بلکه نتیجه این است که غایت در فعل واجب، چیزی جز ذات او نیست؛ و ارادة او، ابتدا به ذات او تعلّق گرفته، و همة موجودات به تبع ذات او مراد هستند. | ||
| Keywords | ||
| خدا; فاعلیّت; علم; اراده; ابنسینا; فخر رازی | ||
| References | ||
|
افلوطین (1413)، اثولوجیا، قم: انتشارات بیدار. ابنسینا، حسین بن عبدالله (1363)، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: دانشگاه تهران. همو (1364- الف)، الشفاءـ الالهیات، تحقیق قنوانی و سعید زاید، تهران: چاپخانة آرمان. همو (1364- ب)، النجاة، تهران: چاپخانة خورشید. همو (1375)، الاشارات و التنبیهات، با شرح محقّق طوسی، قم: نشر البلاغه، ج3. همو (1379)، التعلیقات، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم. التفتازانی، سعدالدین (1409)، شرح المقاصد، تحقیق عبدالرحمن عمیره، قم: منشورات الشریف الرضی، ج5. ذبیحی، محمد (1386)، فلسفة مشاء با تکیه بر اهمّ آراء ابنسینا، تهران: سمت. رازی، فخرالدین (1404)، شرحی الاشارات، قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی، ج2. همو (1406)، لوامع البیّنات (شرح اسماء الحسنی)، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة. همو (1407)، المطالب العالیة من العلم الإلهی، تحقیق احمد حجازی السقاء، بیروت: دارالکتب العربی، ج4. همو (1411)، المحصّل، عمان: دار الرازی. همو (1428)، المباحث المشرقیة، تحقیق محمد المعتصم بالله البغدادی، قم: منشورات ذوی القربی، ج2. همو (1986)، الأربعین فی أصول الدین، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة، ج1. الزرکان، محمدصالح (بیتا)، فخرالدین الرازی و آراءه الکلامیّة و الفلسفیّة، بیروت: دار الفکر. سبزواری، ملاهادی (بیتا)، شرح المنظومة، قم: مکتبة المصطفوی. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1404)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مکتبة المصطفوی، ج6. نصیرالدین طوسی، محمّد (1359)، تلخیص المحصّل، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
Statistics Article View: 5,206 PDF Download: 1,727 |
||